ریزش موی مردانه یا آلوپسی آندروژنتیک، شایع ترین نوع ریزش مو در مردان است، به نظر می رسد عوامل هورمونی نقش مهمی در این مشکل داشته باشد، به ویژه هورمون جنسی مردانه که به دی هیدروتستوسترون (DHT) معروف است. هورمون جنسی مردانه دی هیدروتستوسترون همچنین با ریزش مو در زنان مرتبط است، اما این مقاله بر روی طاسی مردان تمرکز دارد.
حقایق کلی در مورد دی هیدروتستوسترون
در اینجا برخی از نکات کلیدی در مورد دی هیدروتستوسترون (DHT) وجود دارد. DHT آندروژن است و به ویژگی های مردانه کمک می کند. گمان می رود DHT با گذشت زمان در فولیکول های مو جمع شده و چرخه ی رشد را مختل می کند و این باعث ریزش موی مردانه شود.
بیش از نیمی از مردان در ایالات متحده در سن ۵۰ سالگی، ریزش مو توسط DHT را تجربه خواهند کرد. درمان هایی که دی هیدروتستوسترون را متوقف می کند ممکن است به جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
هورمون جنسی مردانه دی هیدروتستوسترون؟
طاسی حدود نیمی از مردان بالای ۵۰ سال در ایران را تحت تاثیر قرار می دهد. هورمون جنسی مردانه دی هیدروتستوسترون نقش های زیادی در این مشکل دارد. این هورمون به غیر از تولید مو موارد زیر نیز مرتبط است.
- هیپرپلازی خوش خیم پروستات
- پروستات بزرگ
- سرطان پروستات
هورمون جنسی مردانه دی هیدروتستوسترون یک استروئید جنسی است، به این معنی که آن در گوناد تولید می شود.
این یک هورمون آندروژن است.
آندروژن ها مسئولیت ویژگی های بیولوژیکی مردان، شامل صدای عمیق تر، موهای بدن و افزایش توده عضلانی هستند. دی هیدروتستوسترون در طول رشد جنین نقش مهمی در رشد آلت تناسلی و غدد پروستات دارد.
در مردان، آنزیم ۵- آلفا ردوکتاز (۵-AR) تستوسترون را به هورمون جنسی مردانه دی هیدروتستوسترون در بیضه ها و پروستات تبدیل می کند. تا ۱۰ درصد از تستوسترون به طور معمول به دی هیدروتستوسترون تبدیل می شود. دی هیدروتستوسترون قوی تر از تستوسترون است.
رشد مو و ریزش مو
آلوپسی آندروژنتیک شایع ترین نوع از دست دادن مو در مردان است. علت دقیق این که چرا این اتفاق می افتد ناشناخته است، اما همه فکر می کنند نقش ژنتیکی، هورمونی و محیطی را بازی کنند. اعتقاد بر این است که هورمون جنسی مردانه دی هیدروتستوسترون یک عامل مهم است.
سه مرحله رشد مو
برای درک الگوهای ریزش مو مردانه، ما باید رشد مو را درک کنیم.
رشد مو به سه مرحله تقسیم می شود: آناژن،تلوژن، کاتاژن و اگزوژن:
Anagen یا مرحله رشد موها ۲ تا ۶ سال طول می کشد. هرچه بیشتر طول بکشد، موها بیشتر رشد می کنند. به طور معمول حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد موها در این مرحله قرار دارند.
Catagen یا مرحله انتقال فقط ۲ هفته طول می کشد. به فولیکول مو اجازه می دهد تا خود را تجدید کنند.
Telogen یا مرحله استراحت که در آن فولیکول ها به مدت ۱ تا ۴ ماه استراحت می کنند. به طور معمول بین ۱۲ تا ۲۰ درصد موها در این مرحله هستند.
بعد از این مراحل، آناژن دوباره شروع می شود و در مرحله اگزوژن موهای موجود از منافذ خارج شده و به طور طبیعی می ریزند.
ریزش مو
ریزش مو در مردان زمانی اتفاق می افتد که فولیکول ها به آرامی کوچک می شوند، فاز آناژن کاهش می یابد و فاز تلوژن طول می کشد.
مرحله رشد کوتاه به این معنی است که مو نمی تواند مانند قبل رشد کند و با گذشت زمان فاز آناژن آنقدر کوتاه می شود که موهای جدید حتی از سطح پوست هم نمی گذرند. با پیشرفت آلوپسی آندروژنتیک و ادامه تأثیر DHT بر روی فولیکول ها، موها نسبت به چرخه قبلی نازک تر، شکننده تر و اغلب سبک تر می شوند. در نهایت فولیکول ها خاموش می شوند و دیگر مو تولید نمی کنند.
اغلب مصرف کنندگان داروهای استروئید آنابولیک، به دلیل ایجاد سطوح بالاتر دی هیدروتستوسترون در بدن، ریزش مو را تجربه می کنند.
اثرات دی هیدروتستوسترون
موهای روی سر بدون وجود دی هیدروتستوسترون رشد می کنند اما موهای زیربغل، ناحیه ی شرمگاهی و ریش بدون وجود این آندروژن رشد نخواهند کرد.
کسانی که عقیم شده یا کمبود ۵-AR را دارند الگوهای طاسی مردانه را تجربه نخواهند کرد اما در نقاط دیگر از بدن خود موهای کمی دارند.
بنا به دلایلی که درست درک نشده است DHT برای رشد بیشتر موهای بدن لازم است اما برای رشد موهای سر مضر خواهد بود.
فرض بر این است که DHT متصل به گیرنده های آندروژن در فولیکول های مو می باشد. بنا به مکانیسمی شناخته نشده این ماده گیرنده ها را تحریک به شروع روال مینیاتوری سازی کردن می کند.
در سال ۱۹۹۸ تحقیقات نشان دادند هردو پوست و فولیکول ها در یک پوست سر طاس دارای سطح بالاتری از گیرنده های آندروژن نسبت به پوست سر بدون الگوی طاسی می باشند.
برخی دانشمندان باور دارند برخی افراد از نظر ژنتیکی بیشتر مستعد انتقال سطح عادی از اندروژن ها در جریان خون می باشند، خصوصا DHT. این ترکیب از فاکتورهای هورمونی و ژنتیکی می توانند توضیح دهند چرا برخی افراد نسبت به دیگران بیشتر مستعد از دست دادن موهای خود هستند.
چرا هورمون دی هیدروتستوسترون بر روی افراد به روش های مختلف تاثیر می گذارد؟
DHT اثرات مختلفی روی افراد مختلف خواهد داشت. این ممکن است به دلایل زیر باشد:
- افزایش گیرنده های دی هیدروتستوسترون در فولیکول
- یک تولید محلی DHT محلی
- حساسیت بیشتر گیرنده آندروژن بالاتر
- در جاهای دیگر بدن دی هیدروتستوسترون در جاهای مختلف بدن بیشتر تولید شده و طریق گردش خون دریافت می شود
- گردش بیشتر تستوستورن در جریان خون که یک ماده ی پیشگام برای DHT است
گفته می شود DHT پنج برابر تستوسترون مشتاق به ارتباط با گیرنده های فولیکول است اما مقدار آن در پوست سر در مقایسه با پروستات بسیار کم می باشد.شناخته شده است که دی هیدروتستوسترون به گیرنده های فولیکول پنج برابر بیشتر از تستوسترون متصل است، اما مقدار دی هیدروتستوسترون در پوست سر در مقایسه با سطوح پروستات، کوچک است.
اینکه سطح این هورمون چطور کنترل شده و چرا تغییر می کند هنوز به خوبی یافته نشده است.
نقش ۵-آلفا ردوکتاز
۵-آلفا ردوکتاز (۵-AR) آنزیمی است که تستوسترون را به آندروژن قوی و دی هیدروتستوسترون تبدیل می کند.
اگر سطوح ۵-AR افزایش یابد، تستوسترون بیشتر به دی هیدروتستوسترون تبدیل خواهد شد و ریزش مو بیشتر خواهد شد.
دو نوع ۵-AR: آنزیم های نوع ۱ و ۲ وجود دارد.
نوع ۱ عمدتا در غدد چربی وجود دارد که لوبریکانت و سبوم طبیعی پوست را می سازد.
نوع ۲ اغلب در دستگاه تناسلی و فولیکول های مو وجود دارد. نوع ۲ در فرایند ریزش مو اهمیت بیشتری خواهد داشت.
داروی ریزش مو
ریزش مو در مردان می تواند تاثیر منفی بر عزت نفس آن ها داشته باشد.
برای کمک به کاهش این مشکل، برخی از درمان ها در حال حاضر توسعه یافته است.
تزریق هورمون دی هیدروتستوسترون
تخقیقات برای توسعه یک درمان کامل و موثر برای ریزش موی مردانه در حال انجام است.
فیناستراید یا Propecia در سال ۱۹۹۷ توسط اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) برای ایمنی و کارآیی تأیید شد که یک مهار کننده انتخابی نوع ۲ ۵-AR است و تصور می شود که بر روی آنزیم ۵-AR در فولیکول های مو متمرکز شده، عمل می کند و مانع از تولید دی هیدروتستوسترون می شود.
اما این سوال مطح شده که این روش چقدر موثر است، نتایج مطالعات نشان دهنده ی اثربخشی قابل توجه این روش می باشد.
تحقیقات نشان داده است که این روش می تواند پیشرفت طاسی را متوقف کند و در برخی موارد نیز مو دوباره ظاهر می شود.
با این حال، تعداد موهایی که در یک اینچ مربع از پوست سر بیش از ۵ سال رشد کرده بودند ، ۲۲۷ عدد بود ، در حالیکه متوسط موی در اینچ مربع تقریبا ۲۲۰۰ است.
فیناستراید می تواند هم به صورت خوراکی و یک دوز ۱ میلی گرم (میلی گرم) هر روز مصرف شود و هم تزریق امکان پذیر است. اما اگر درمان متوقف شود، ریزش مو ادامه خواهد یافت.
عوارض جانبی این روش می تواند کاهش میل جنسی، کاهش توانایی برای ایجاد و حفظ نعوظ و کاهش انسداد است.
علل دیگر ریزش مو
علت دیگری که می تواند باعث ریزش مو مردانه شود این است که با افزایش سن، فولیکول ها خود را تحت فشار بیشتری در پوست سر قرار می گیرند. در افراد جوان، فولیکول ها توسط بافت چربی اطراف زیر پوست محافظت می شوند.
پوست جوان نیز بهتر است هیدراته شود زیرا افزایش خشکی پوست باعث می شود که پوست سر فولیکول ها را فشرده کرده و منجر به کوچک تر شدن آن ها شوند.
تستوسترون همچنین به کاهش بافت چربی کمک می کند، بنابراین سطح بالای تستوسترون ممکن است باعث کاهش توانایی پوست در از بین بردن فولیکول های مو شود.
تحقیقات بیشتر دانشمندان روی ریزش موی مردان و دی هیدروتستوسترون ممکن است منجر به درمان قطعی ریزش موی مردانه شود.
منبع : تریبون آزاد