دسته بندی مشاوره فوبیا برای درمان ترس هایی که شما را راحت نمی گذارند…
” احساس می کردم ضربان قلبم بلندترین صدای محیط اطرافم است. نفسم بند آمده بود.
اگر چه در دل با خود زمزمه می کردم که: نترس تو خیلی بزرگ تر از اونی. آروم نفس بکس، اون کاری با تو نداره…
اما انگار هیچ چیز نمی توانست آرامم کند، جز آنکه به مکانی دیگر بروم.”
جملاتی که خواندید توصیف بخشی از حالتی است که فرد مبتلا به فوبیا تجربه می کند.
فوبیا یا ترس مرضی به ترس و نگرانی شدید نسبت به موضوعاتی اطلاق می شود که با خطر واقعی اش تناسب چندانی ندارد.
افراد مبتلا به فوبیا معمولا از غیر منطقی بودن شدت ترس شان با خبرند با این وجود قادر به کنترل آن نیستند.
ممکن است عده ای به خاطر چنین ترسی خود را سرزنش می کنند و یا توسط دیگران مورد انتقاد قرار گیرند:
نا سلامتی مردی از سوسک می ترسی واقعا؟!
اما به طور کلی فوبیا یک نوع ترس مرضی است که بدون توجه به سن یا جنسیت فرد تجربه می شود.
علائم و نشانه های فوبیا
شاید بهتر باشد نشانه های فوبیا را در دسته بندی زیر خلاصه نمود:
- فرد در مورد یک شی ء یا یک موقعیت خاص، ترس و اضطراب شدیدی را تجربه می کند.
- او همواره سعی می کند از شی ء یا موقعیت فوبیک فرار کند ( تا در امان باشد).
- این اضطراب و اجتناب دائمی است ( حداقل ۶ ماه طول می کشد).
- این اضطراب و ترس با خطر واقعی و زمینه های فرهنگی _ اجتماعی او تناسبی ندارد.
- اضطراب و ترس شدید فرد از موضوع فوبیک باعث اختلال در عملکرد زندگی ( ر زمینههای شغلی، اجتماعی و..) می شود.
تکنیک های مشاوره فوبیا
خوشبختانه برای فوبیا درمان های متعدد و مفیدی ابداع شده است که توسط درمانگران با تجربه در کمک به مبتلایان به فوبیا ثمربخش است.
در ادامه انواع درمان فوبیا ذکر می گردد:
درمان فوبیا از طریق حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم یا سیستماتیک یک روش کارامد برای درمان فوبیا است که شامل چند جزء اساسی به شرح زیر می باشد:
مرحله اول مشاوره فوبیا : آرمیدگی تدریجی عضلانی
در این مرحله به کمک روانشناس فرد مبتلا به فوبیا شروع به آرام سازی تدریجی عضلات خود می کند.
بدین صورت که فرد با رهاسازی یا انبساط عضلات و ماهیچه های ( از کف پاها شروع شده تا صورت) بدن خود متوجه تمایز بین دوحالت فیزیکی انقباض و سفتی ( در حالت اضطراب)، با رهایی و آرمیدگی می شود.
این تمرین طی زمان بندی مشخص و تقریبا شش جلسه به طول می انجامد.
مرحله دوم: تعیین سلسله مراتب اضطراب
در این مرحله فرد حیطه یا موقعیت فوبیک را برحسب شدت ترسی که در او ایجاد می کنند، درجه بندی می کند.
این سلسله مراتب اضطراب بر حسب درجه از صفر تا صد تشکیل می گردد.
مرحله سوم مشاوره فوبیا : اجرای حساسیت زدایی
در این مرحله فرد مبتلا به فوبیا در اتاق درمان روی کاناپه یا یک صندلی راحت می نشیند و شروع به تجسم یا تصویرسازی ذهنی صحنه های آرام بخش می کند.
درمانگر نیز بر اساس سلسله مراتب تهیه شده از مراجع می خواهد به تجسم موقعیت های ترس آور بپردازد.
این روند طبق اصول خاصی و با نظارت درمانگر ( به صورت تجسمی یا واقعی ) اجرا می شود.
در واقع هم زمانی و تداعی تدریجی موقعیت های ترس آور با آرمیدگی بدن و تجسم ذهنی آرامش بخش، به تدریج باعث کاهش و برطرف شدن از شدت ترس فرد و آمادگی وی برای مواجهه در موقعیت واقعی می شود.