درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)

روان درمانی های مبتنی بر پذیرش و ذهن آگاهی به عنوان درمان های موج سوم شناختی-رفتاری تعریف می شود.

روان درمانی های موج سوم دارای پشتوانه تجربی هستند، که شامل: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، رفتار درمانی دیالکتیکی، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، فعال سازی رفتاری، روان درمانی تحلیل تابعی و زوج درمانی تلفیقی تابعی است.

در این مقاله به درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد خواهیم پرداخت:

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد چیست؟

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) رویکردی فرایند مدار است که به عنوان یکی از روان درمانی های موج سوم شناخته می شود.

در این رویکرد بر خلاف شناخت درمانی سنتی محتوای افکار و باورهای بیماران مورد ارزیابی قرار نمی گیرد، در عوض به فرایند های شکل گیری آسیب شناسی روانی در بافت و زمینه مشکل توجه می شود.

درمان مبتنی بر تعهد شامل ۴ رویکرد است:

توجه آگاهی
پذیرش
تعهد
تغییر رفتار

درمان سردرد عصبی

هدف درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

هدف کلی این درمان رسیدن به انعطاف پذیری روانی است به گونه ای که نیاز به حذف و از بین بردن احساس بد نباشد بلکه علی رغم وجود این احساس فرد به سوی رفتار مبتنی بر ارزش اندیشه حرکت کند.

در واقع نگاه مدل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به انسان، یک نگاه تعمیر کاری است، نه تعویض کاری!

در این حوزه متخصصان بر این باورند که افراد مبتلا به آسیب روانی در مورد هیجان های خود دیدگاهی انتقادی دارند و هیجان های خود را مورد انتقاد قرار می دهند.

به همبن دلیل فرد سعی می کند تا از این هیجانات فرار کند، این اجتناب ها می تواند در ۳ سطح هیجانی، رفتاری و شناختی اتفاق بیفتد.

به طور کلی هدف از رفتار درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد عبارت است از:

تغییر روابط افراد با تجارب درونی شان (اگر فرد در برابر مشکلی، رفتار درستی را از خود نشان نداد، رفتار اشتباه خود را مورد انتقاد قرار ندهد).
کاهش اجتناب از تجارب (فرد نباید جلو هیجانات خود را بگیرد وبه جای اجتناب از آنها سعی کند آن ها را تجربه کند).
افزایش رفتار های فرد در مسیر ارزشمندی زندگی اش

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

مواردی که میتوان از اکت درمانی استفاده کرد:

اختلالات افسردگی
اختلالات اضطرابی
اختلالات شخصیتی مثل شخصیت مرزی
این روش درمان می تواند هم به عنوان درمان اصلی باشد و یا به عنوان یک درمان مکمل همراه با درمان های دیگر

فنون مورد استفاده در اکت

انسان گاهی آنچنان رابطه بین زبان با واقعیت را جدی می گیرد که دیگر نیازی به تجربه و آزمون نمی بیند، گویی تفکر، زبان و کلام باهم یک واقعیت فرض می شوند.

ما انسان ها بواسطه وجود برنامه گرایش دوری گزینی در مغزمان بلافاصله از منبع درد و ناراحتی فاصله می گیریم بی آن که فکر کنیم آیا تهدید ادراک شده واقعی است یا حاصل زبان و فکر ماست.

پذیرش این موضوع که زندگی با رنج همراه است و حرکت در مسیر ارزش ها مستلزم تعهد است و نیز این که واژه ها جای تجربه کردن را نمی گیرند فنون مورد استفاده در اکت است.

فعالیت هایی که درمانگر اکت در طول درمان انجام می دهد:

پذیرش

درمانگر کمک می کند تا فرد بیمار احساسات خود را بازیابی کند و آنها را آن طور که هستند بپذیرد.

درمانگر تلاش نمی کند که فرد هیجانات خود را تحمل کند یا در برابر انها استقامت نشان دهد بلکه تلاش می کند که بیمار تمایل به تجربه کردن رویداد های ناخوشایند پیدا کند.

در این مرحله افکار نا خوشایند حذف نمی شوند بلکه کمتر جدی گرفته می شوند.

مقابله با افکار ناخوشایند

از نظر درمانگر فرد به جای گرفتار شدن در تله افکار ناراحت کننده آنها را به مبارزه می طلبد و راه های مقابله با آنها را ارائه می کند.

در این مرحله قواعد زبانی که باعث مشکل می شوند همه و یا بخشی از معنای خود را از دست می دهند.

انسانها تصور می کنند که مفاهیم انتزاعی و قضاوتگرانه از همان پایه و اساس تغییر ناپذیر هستند، ولی در اصل باید بدانیم که زبان پرهیزشی، زبان دستوری و زبان قضاوتگرانه قرار دادی هستند یعنی اساس مطلقی در دنیای واقعی ندارند.

ارتباط با لحظه لحظه های زندگی

تمام یادگیری های ما در زمان حال روی می دهند.

برخی از کارهای ما کارامد هستند و برخی ناکارامد، وقتی در لحظه نباشیم از این پیامد ها غافل می مانیم و یادگیری روی نمی دهد.

افکار ما متخصص دور کردن ما از لحظه های زندگی هستند مثلا در مواجه شدن با یک مشکل فرد به جای این که به فکر پاسخ موثر به موقعیت ایجاد شده در زمان حال باشد.

ذهن او در این زمان او را از لحظه حال دور می کند تا با افکار و احساساتی پیامد آزاردهنده را حذف یا تضعیف کند.

هدایت ذهن در جهت انعطافرپذیری

انعطاف پذیری ذهن یعنی توانایی بودن در لحظه حین باز بودن ذهن به سوی تجربیات مختلف

چون ما انسان ها گرفتار افکار خودمان هستیم ماندن در لحظه حال برای مشکل است ولی اگر تلاش کنیم که در لحظه بمانیم انعطاف پذیری ذهن خود را افزایش می دهیم.

روشن سازی ارزش ها

از نظر درمانگر اکت ارزش ها عامل مهمی در معنا دادن و جهت دادن به زندگی هستند، درمانگر در طول دوره های درمان تلاش می کند که ارزش هایی را که برای بیمار مهم است را شناسایی کند.