ترس از محیط باز (Agoraphobia) یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد با قرار گرفتن در موقعیت ها و مکان های خاصی که امکان خروج فوری و آسان از آن ها وجود ندارد، مثل سینما، مترو، فرودگاه و آسانسور و… دچار ترس و استرس می شود. اگر شما نیز از قرارگیری در مترو یا میان جمعیت رنج می برید و استرس می گیرید، حتما این مقاله را مطالعه کنید.
آگورافوبیا؛ این کلمه، ترکیبی از دو بخش “agora” (واژه یونانی) به معنی محل تجمع و ” Phobos” (واژه انگلیسی) به معنی ترس تشکیل شده است.
این شرایط اغلب به عنوان ترس از فضاهای باز نامیده می شود است، اما در واقع ماجرا کمی پیچیده تر است. ترس از به دام افتادن در محیط باز ممکن است ترس از جمعیت،سینما رفتن، پل ها و یا تنها بودن را در بر داشته باشد.
حدود ۱٫۸ میلیون آمریکایی که بیش از ۱۸ سال سن دارند و یا حدود ۰٫۸ درصد بزرگسالان، بدون هیچ سابقه ای از اختلال هراس، به این اختلال دچار هستند. ظهور علائم این فوبیا معمولا از ۲۰ سالگی شروع می شود.
حقایق کلی در مورد ترس از به دام افتادن در محیط باز
در اینجا برخی از نکات کلیدی در مورد ترس از به دام افتادن در محیط باز وجود دارد. ترس از به دام افتادن در محیط باز اغلب بعد از یک یا چند حمله هراس ایجاد می شود که می تواند منجر به ترس های مختلفی مانند ترس از فضاهای باز و ترس از مکان هایی که فرار از آن دشوار است مانند آسانسور، شود. بیرون رفتن از منزل برای فردی که دچار این فوبیا است بسیار دشوار است.
علائم فیزیکی هنگام افراد مبتلا به این فوبیا هنگام قرارگیری در موقعیت های خاص میتواند شامل درد قفسه سینه، سرگیجه و تنگی نفس باشد. این اختلال اغلب با داروهای ضدافسردگی و داروهای کاهش اضطراب کنترل و درمان می شود و اکثر افراد مبتلا نیز از طریق درمان بهبود می یابند.
ترس از به دام افتادن در محیط باز چیست؟
ترس از به دام افتادن در محیط باز اجتناب شدید از موقعیت هایی است که می تواند باعث وحشت شود. این اختلال در راهنمای تشخیصی و آماری اختلال روانی ۵ (DSM-5) به عنوان یک اختلال اضطرابی فهرست شده است.
اختلال اضطراب هنگامی است که احساس اضطراب از بین نمی رود و در طول زمان بدتر نیز می شود. یک نوع اختلال اضطرابی، یک اختلال هراس است که در آن حملات هراس و احساس ناگهانی ترس می توانند، بدون هیچ علائم قبلی رخ دهند. ترس از به دام افتادن در محیط باز یکی از زیر مجوعه های اختلال هراس است.
مکان هایی که می توانند ترس از به دام افتادن در محیط باز را ایجاد کنند، شامل مواردی می شود که باعث می شود فرد احساس خجالت، ناراحتی یا تله کند، مانند مناطق شلوغ، پل ها، حمل و نقل عمومی و مناطق دور افتاده. اکثر افراد پس از داشتن یک یا چند حمله هراس( حمله پانیک)، ترس از به دام افتادن در جمعیت را تجربه می کنند. وقوع حملات باعث می شود که افراد از تجربه دوباره و بیشتر این نوع حمله بترسند، بنابراین آن ها سعی می کنند از موقعیتی که حمله در آن رخ داده است فرار کنند و خود را در وضعیت مشابه قرار ندهند.
افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است برای حضور در مکان های عمومی به یک همراه نیاز داشته باشد و گاهی نیز احساس کند که قادر به ترک خانه به تنهایی نیستند .
تغییرات اخیر در معیارهای تشخیصی
شرایط تشخیص این اختلال اخیرا تغییر کرده است. از سال ۲۰۱۳ ، DSM-5 اعلام می کند که افراد مبتلا به ترس از به دام افتادن در محیط باز دیگر نیازی به تایید بیش از حد اضطراب خود در رابطه با علت ترس و وحشت ندارند.
در DSM-4 فردی که سن کمتر از ۱۸ سال دارد باید حداقل ۶ ماه شرایط و علائم این اختلال را برای دریافت تشخیص داشته باشد، اما در DSM-5 مدت ۶ ماه به تمام بیماران گسترش یافته است.این امر برای جلوگیری از تشخیص بیش از حد ترس های گذرا و یا زودگذر و غیر مرتبط است.
DSM-4 نیز تشخیص اختلال هراس و آگورافوبیا را مرتبط می کند، اما در DSM-5، تعداد قابل توجهی از بیماران مبتلا به آگورافوبیا علائم هراس را تجربه نمی کنند. اختلال هراس و آگورافوبیا در حال حاضر دو تشخیص جداگانه هستند و برچسب “ترس از به دام افتادن در محیط باز با یا بدون اختلال هراس” دیگر اعمال نمی شود.
درمان
ترس از به دام افتادن در محیط باز معمولا با ترکیبی از دارو و روان درمانی درمان می شود. درمان برای اکثر افراد مبتلا به ترس از به دام افتادن در محیط باز موثر است، اما اگر افراد کمک اولیه را دریافت نکنند، ممکن است درمان نشوند.
داروی ترس از محیط باز
متخصصان بهداشت و درمان می توانند یک یا هر دو نوع داروهای زیر را تجویز کنند.
مهار کننده های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) نوعی از داروهای ضد افسردگی هستند که می توانند برای درمان تجویز شوند. انواع داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است تجویز شوند، اما عوارض جانبی ممکن است بیشتر باشد.
داروهای ضد اضطرابی که به عنوان بنزودیازپین شناخته می شوند، آرام بخش هستند و می توانند علائم اضطراب را در کوتاه مدت از بین ببرند. بنزودیازپین ها می توانند اعتیادآور باشند. داروهای ضد افسردگی در شروع با دوز بالاتری تجویز شده و دوز مصرفی به آرامی کاهش می یابند.
شروع و پایان دوره مصرف ضد افسردگی بعضی اوقات می تواند منجر به عوارض جانبی شبیه به حمله هراس شود و از این رو لازم است که زیر نظر پزشک این کار صورت گیرد تا احتمال آسیب را به حداقل برسد.
روان درمانی فوبیای گیر افتادن در محیط باز
ترس از به دام افتادن در محیط باز اغلب با روان درمانی درمان می شود. روان درمانی شامل کار با یک درمانگر برای کاهش علائم اضطراب است تا شخص احساس امنیت و تواناتر شدن را داشته باشد.
درمان شناختی- رفتاری ( CBT ) به تغییر افکاری که این بیماری را ایجاد می کند، تمرکز می کند. فرد در طول درمان موارد زیر را متوجه شده و یاد می گیرد:
- بعید است که این ترس درست و واقعی باشد
- علائم را می توان تا زمانی که درمان را ادامه دارد، کنترل کرده و این اضطراب در طول زمان کاهش می یابد
- فرد یاد می گیرد که چگونه با علائم این اختلال مواجه شده و آن ها را کنترل کند.
- فرد یاد می گیرد که عومال تحریک کننده در موقعیت های استرس زا را کنترل کند.
- همچنین با کمک درمان گر خود، افکاری را که باعث ایجاد این اختلال شده را شناسایی کرده و با افکار درست جایگزین می کند.
- روش های مدیریت استرس را نیز یاد می گیرد.
درمانگر، ممکن است درمان اولیه را بدون نیاز به حضور بیمار در دفتر درمانگر و از طریق تلفن یا درمان آنلاین، بازدیدهای خانگی یا برگزاری جلسات درمان در مکان هایی که بیمار در آن جا حس امنیت می کند، ارائه دهد.
همچنین حمایت خانواده نشان دادن درک و کمک به فرد، می تواند در تسریع روند بهبودی و درمان فرد بسیار کمک کننده باشد.
راهنمایی های خودآموز برای مدیریت علائم
روش های مراقبتی که می تواند بسیار کمک کند،شامل:
- پایبندی به برنامه درمان توصیه شده
- یادگیری نحوه استراحت و حفظ آرامش
- تلاش برای مواجهه با موقعیت های ترسناک، زیرا این امر می تواند آنها را کمتر ترسناک کند.
- اجتناب از داروهای الکلی.
- فعالیت بدنی، رژیم غذایی متعادل و خواب کافی داشته باشید.
علائم ترس از گیر افتادن در محیط باز
ترس از به دام افتادن در محیط می تواند به ترس از فضاهای باز، فضاهای شلوغ و یا فضاهای کوچک منجر شود.
ترس از به دام افتادن در محیط می تواند به عنوان ترکیبی از ترس، احساسات و علائم فیزیکی منجر شود.
یک فرد مبتلا به آگورافوبیا معمولا از موقعیت های زیر دچار ترس می شود:
- صرف وقت به تنهایی
- بودن در مکان های شلوغ، فضاهای باز یا فضاهای کوچک
- احساس خجالت زیاد
- از دست دادن کنترل در یک مکان عمومی
- خیره شدن دیگران به فرد
- از دست دادن سلامتی
- مرگ، و یا اینکه یک حمله ترسناک تهدید کننده زندگی است
ترس اصلی افراد مبتلا به آگروفوبیا این است که در وضعیتی قرار گیرند که در صورت تهدید شدن، کمک یا فرار امکان پذیر نخواهد بود.
احساسات دیگر ناشی از ترس از محیط باز
به غیر از ترس، فرد مبتلا به آگروفوبیا ممکن است احساسات زیر را تجربه کند:
- جدایی از دیگران
- بی نظمی
- تحریک
- از دست دادن کنترل
- احساس این که بدنش واقعی نیست
- احساس این که محیط واقعی نیست
- بعضی از افراد بیش از حد وابسته به دیگران هستند و وابستگی برای مدت طولانی باقی می مانند.
- علائم فیزیکی
علائم فیزیکی ترس از محیط باز
علائم فیزیکی نیز ممکن است رخ دهد، مانند:
- درد قفسه سینه یا ناراحتی
- سرگیجه
- تپش قلب
- تنگی نفس
- تعریق
- لرزش
- ناراحتی معده، تهوع و اسهال
- سوزش و لرز
- خفگی
افرادی که در معرض حملات هراس هستند ممکن است تغییری در نحوه رفتار و عملکرد در خانه، مدرسه یا محل کار داشته باشند. ممکن است سعی کنند از قرار گرفتن در شرایطی که باعث حملات بیشتر می شوند، اجتناب کنند. آن ها ممکن است غمگین یا افسرده شوند و ممکن است به خودکشی فکر کنند.برخی ممکن است از مواد مخدر و الکل استفاده کنند.
مطالعات اخیر در سوئیس نشان داد که سطح کمی از این اختلال در طول زمان در می تواند افزایش یافته که این بیان گر این است که افراد مبتلا به این بیماری ممکن است خطر بالاتری در ابتلا به آترواسکلروز و بیماری قلبی عروقی داشته باشند .
ریشه های فوبیای گیر افتادن در محیط باز
دلیل این که چرا آگورافوبیا اتفاق می افتد، معلوم نیست، اما تصور می شود که مناطقی از مغز که نقش کنترل و پاسخ به ترس را بازی می کنند، نقش مهمی را ایفا می کنند، هم چنین عوامل محیطی مانند حمله قبلی یا حمله فیزیکی نیز تاثزگذار هستند.
همچین، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، ابتلا یک فرد در خانواده به آگورافوبیا، احتمال ابتلا دیگر افراد خانواده به این بیماری را افزایش می دهد، در نتیجه عوامل ژنتیکی و زمینه وراثتی نیز ممکن است در آگروفوبیا و سایر اختلالات هراس و اضطراب نقش داشته باشد.
در بعضی افراد، نخستین حملهی هراس را پس از تجربه یک واقعه تنشزا در زندگی تجربه شده است و این افراد، شروع به ترس از شرایطی می کنند که می تواند به طور بالقوه منجر به حملات ناگهانی در آینده شود.
معیارهای تشخیصی ترس از محیط باز
ترس از به دام افتادن در محیط باز معمولا پس از مصاحبه با یک متخصص مراقبت های بهداشتی، معمولا در حوزه روانپزشکی تشخیص داده می شود. این متخصص علائم و نشانه ها را ارزیابی خواهد کرد. خانواده یا دوستان ممکن است با توصیف رفتار فرد، به تشخیص بیماری کمک کنند.
DSM-5 برای ترس از به دام افتادن در محیط باز، پنج موقعیتی را عنوان می کند که اگر فردی حداقل در دو موقعیت از میان آن ها،دچار ترس یا اضطراب شدید شود، این بیماری برای اون تشخیص داده خواهد شد. این پنج موقعیت عبارتند از:
- استفاده از وسایل حملونقل عمومی (ماشین، اتوبوس، قطار، کشتی یا هواپیما)
- فضاهای باز (پارکینگهای عمومی، مراکز خرید روباز، پل عابر پیاده یا پل ماشینرو)
- فضاهای سربسته (فروشگاه، تئاتر یا سینما)
- ایستادن در صف یا قرار گرفتن در بین جمعیت
- تنها بودن خارج از خانه
معیارهای تشخیصی دیگری که درمانگر به آن ها استناد می کند، عبارتند از:
- ترس یا اضطراب که معمولا به یک وضعیت خاص مرتبط است.
- ترس یا اضطراب نسبت به خطر واقعی وضعیت.
- اجتناب از یک وضعیت و یا نیاز به یک همراه برای مواجهه با آن.
- مقاومت شدید به قرارگیری در یک وضعیت.
- ناراحتی یا مشکلات در زمینه های زندگی ناشی از ترس، اضطراب یا اجتناب.
- ترس و واهمه مداوم در درازمدت.
نکته پایانی
با طی کردن روند درمان، یکی از سه نفر در نهایت بر ترس از به دام افتادن در محیط باز غلبه کرده و دوباره آن را تجربه نمی کنند. اما یک نفر از پنج نفر نیز، نمی تواند بهبود پیدا کرده و با شرایط زندگی خود را ادامه دهند.
آگورافوبیا می تواند، عملکرد روزانه فرد را بسیار تحت تاثیر قرار دهد. اما شروع روند درمان با درمانگر و پزشک می تواند تاثیر بسیار مثبتی در بهبود و درمان این اختلال داشته باشد.
منبع : کانون مشاوران ایران