اختلال شخصیت وابسته (DPD) یک اختلال شخصیتی است که با وابستگی شدید به دیگران مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب احساس میکنند که نمیتوانند بدون کمک دیگران به اندازه کافی عمل کنند و به شدت از جدایی میترسند.
علائم
علائم اختلال شخصیت وابسته عبارتند از:
- نیاز شدید به مراقبت و حمایت دیگران: افراد مبتلا به این اختلال اغلب احساس میکنند که نمیتوانند بدون کمک دیگران به اندازه کافی عمل کنند. آنها ممکن است به دیگران برای تصمیم گیری، حل مشکلات و حتی انجام کارهای روزمره وابسته باشند.
- ترس شدید از جدایی: افراد مبتلا به این اختلال به شدت از جدایی میترسند. آنها ممکن است در مورد ترک شدن توسط عزیزان خود وسواس داشته باشند و در صورت جدایی از آنها دچار اضطراب شدید شوند.
- احساس بیارزشی یا ناتوان بودن بدون دیگران: افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته اغلب احساس میکنند که بدون دیگران بیارزش یا ناتوان هستند. آنها ممکن است باور داشته باشند که دیگران از آنها بهتر هستند یا که آنها نمیتوانند بدون کمک دیگران به موفقیت برسند.
- رفتارهای مطیع و چسبیده: افراد مبتلا به این اختلال اغلب رفتارهای مطیع و چسبیده دارند. آنها ممکن است نیازهای دیگران را بر نیازهای خود ترجیح دهند یا از مخالفت با عزیزان خود خودداری کنند.
- ترس از انتقاد یا رد شدن: افراد مبتلا به این اختلال اغلب از انتقاد یا رد شدن میترسند. آنها ممکن است برای اجتناب از انتقاد یا رد شدن، از بیان نظرات یا خواستههای خود خودداری کنند.
علل اختلال شخصیت وابسته
علت دقیق این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما عواملی که ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی: اختلال شخصیت وابسته یک اختلال ارثی است. اگر یکی از والدین فرد به این اختلال مبتلا باشد، خطر ابتلای فرزند او به این اختلال افزایش مییابد.
- عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند سوء استفاده یا آسیب در دوران کودکی ممکن است در بروز اختلال شخصیت وابسته نقش داشته باشند.
تشخیص
تشخیص اختلال شخصیت وابسته بر اساس معیارهای DSM-5 انجام میشود. این معیارها عبارتند از:
- الگوی پایدار از نیاز به مراقبت و حمایت دیگران که حداقل از سن 18 سالگی شروع میشود.
- **حداقل پنج مورد از علائم زیر در طول دو سال وجود داشته باشد:
- نیاز شدید به مراقبت و حمایت دیگران
- ترس شدید از جدایی
- احساس بیارزشی یا ناتوان بودن بدون دیگران
- رفتارهای مطیع و چسبیده
- ترس از انتقاد یا رد شدن
درمان
درمان اختلال شخصیت وابسته معمولاً شامل روان درمانی است. انواع مختلفی از روان درمانی برای این اختلال وجود دارد، از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان روان پویشی(بارد از منابع در دسترس).
CBT میتواند به افراد مبتلا به این اختلال کمک کند تا نحوه مقابله با علائم خود را بیاموزند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
درمان روان پویشی میتواند به افراد مبتلا به این اختلال کمک کند تا ریشههای مشکلات خود را درک کنند و الگوهای رفتاری خود را تغییر دهند.
پیش آگاهی
پیش آگهی به شدت علائم و میزان پاسخ به درمان بستگی دارد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته که به درمان پاسخ مثبت میدهند، میتوانند علائم خود را کنترل کنند و زندگی نسبتاً طبیعی داشته باشند.
راهکارهای کمک به افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته
اگر شما یا یکی از عزیزانتان به این اختلال مبتلا هستید، میتوانید با انجام اقدامات زیر به او کمک کنید:
- او را به مراجعه به پزشک یا روانپزشک تشویق کنید.
- درک کنید که این اختلال یک بیماری است و فرد مبتلا به آن مسئول رفتارهای خود نیست.
- با او با احترام و همدلی رفتار کنید.
- از او حمایت کنید و به او اطمینان دهید که در کنارش هستید.