روانشناسی چیست؟ | چه شاخه هایی دارد؟

شاخه های روانشناسی

انواع مختلفی از روانشناسی وجود دارد که اهداف متفاوت دارند. هیچ راهی ثابت برای طبقه بندی آن ها وجود ندارد، اما در این مقاله یکی از رایج ترین دسته بتدی ها آورده شده است.

روانشناسی بالینی

روانشناسی بالینی یک علم، نظریه و تمرین را به منظور درک، پیش بینی و از بین بردن مشکلات با تنظیم، معلولیت و ناراحتی ادغام می کند. این تطبیق، تعدیل و توسعه شخصی را ترویج می دهد.

یک روانشناس بالینی بر ابعاد فکری، عاطفی، زیست شناختی، روانی، اجتماعی و رفتاری انسان در طول زندگی یک فرد، در سراسر فرهنگ های مختلف و سطوح اجتماعی و اقتصادی تمرکز می کند.

می تواند ما را در درک، پیشگیری و کاهش اختلالات روانی و یا اختلال عملکرد، و ارتقاء سلامت فرد و توسعه فردی کمک کند.

ارزیابی روانشناختی و روان درمانی در روانشناسی بالینی متمرکز هستند، اما روانشناسان بالینی اغلب در تحقیق، آموزش، شهادت قانونی و سایر زمینه ها نیز مشارکت دارند.

سایت “مشاورانه” به ارائه مشاوره روانشناسی، تست های روانشناختی،خدمات استخدام روانشناس و روانسج و مشاوره جنسی می پردازد.

روانشناسی شناختی

روانشناسی شناختی فرآیندهای ذهنی داخلی مانند حل مسئله، حافظه، یادگیری و زبان را بررسی می کند.

به چگونگی تفکر، درک، ارتباط، یادآوری و یادگیری نگاه می کند که ارتباط نزدیکی با علوم اعصاب، فلسفه و زبان شناسی دارد.

روانشناسان شناختی به چگونگی کسب اطلاعات، پردازش و ذخیره اطلاعات نگاه می کنند.

برنامه های کاربردی  عبارتند از چگونگی بهبود حافظه، افزایش دقت تصمیم گیری یا نحوه تنظیم برنامه های آموزشی برای افزایش یادگیری.

رشد

تغییرات روانشناختی سیستماتیکی که فرد در طی عمر تجربه می کند و اغلب به عنوان رشد انسانی شناخته می شود را مورد مطالع قرار می دهد و این مطالعات نه فقط  بر نوزادان و کودکان، بلکه بر نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن تمرکز می کند.

مواردی مانند مهارت های حرکتی، حل مسئله، درک اخلاقی، کسب زبان، احساسات، شخصیت، خودپنداره و شکل گیری هویت، همچنین ساختار  ذاتی در برابر یادگیری از طریق تجربه، و یا چگونگی تاثیر عوامل محیطی بر ویژگی های فرد و نحوه تاثیر آن بر رشد، در این نوع روانشناسی مورد بررسی قرار می گیرد.

روانشناسی رشد با حوزه هایی چون زبانشناسی همپوشانی دارد.

تکاملی

به چگونگی تغییر رفتار انسان ها، به عنوان مثال زبان، تحت تاثیر مراحل روانشناختی در طی تکامل نگاه می کند. این شاخه به دنبال شناسایی این است که کدام صفات روانی انسان، در نتیجهٔ سازگاری تکامل پیدا کرده‌اند و به این ترتیب از نتایج کارکردی انتخاب طبیعی یا انتخاب جنسی هستند.

یک روانشناس تکاملی معتقد است که بسیاری از ویژگی های روان شناختی انسانی سازگار هستند، زیرا آن ها ما را قادر به زنده ماندن بیش از هزاران سال کردند.

قانونی

شامل استفاده از روانشناسی برای تحقیقات جنایی و قانون است. یک روانشناس قانونی روانشناسی را به عنوان یک علم در سیستم عدالت کیفری و دادگاه های مدنی عملی می کند. روانشناس قانونی عوامل روانشناختی  که ممکن است بر یک فرد یا رفتارش تأثیر بگذارد را ارزیابی می کند و نتایج و یافته ها را در دادگاه ارائه می دهد.

بهداشتی

به عنوان داروی رفتاری یا روانشناسی پزشکی نامیده می شود. نشان می دهد که چگونه رفتار، زیست شناسی و زمینه اجتماعی بر بیماری و سلامت تاثیر می گذارد.

یک پزشک اغلب به علل بیولوژیکی یک بیماری نگاه می کند، اما یک روانشناس سلامت، بر کل فرد تمرکز می کند و وضعیت سلامت آن ها را بررسی میکند، این بررسی ها می تواند روی وضعیت اجتماعی و اقتصادی آن ها، آموزش و پرورش و پیشینه و رفتارهایی که ممکن است بر روی بیماری اثر داشته باشد، مانند رعایت دستورالعمل ها و داروهای مصرفی، صورت گیرد.

روانشناسان سلامت معمولا در کنار سایر متخصصین پزشکی در محیط های بالینی کار می کنند.

عصب شناسی

عصب شناسی به ساختار و عملکرد مغز در رابطه با رفتارها و فرآیندهای روانی نگاه می کند.

اگربیماری دچار ضایعات مغز و ارزیابی هایی باشد که شامل ضبط فعالیت الکتریکی در مغز است، ممکن است به یک روانپزشک عصبی نیاز باشد. یک روانشناسی عصبی با انجام ارزیابی عصبی- روانشناختی به بررسی احتمال ایجاد مشکلات رفتاری در معرض آسیب مغزی مشکوک یا تشخیصی مانند سکته مغزی در فرد می پردازد.

نتایج ارزیابی به پزشک کمک می کند تا درمانی را به بیمار برای بهبود آسیب شناختی، ارائه کند.

روانشناسی شغلی

حضور یک روانشناس در یک شرکتی می تواند به افزایش بهره وری و حفظ کارکنان کمک کند. روانشناسان حرفه ای یا سازمانی در ارزیابی و تهیه توصیه هایی در مورد عملکرد افراد در محل کار و در آموزش، شرکت دارند. آن ها به شرکت ها کمک می کنند تا شیوه های کارآمدتری را برای کار پیدا کنند و بدانند چگونه افراد و گروه ها در کارها رفتار می کنند. این اطلاعات می تواند به بهبود اثربخشی، کارایی، رضایت شغلی و حفظ کارکنان کمک کند.

اجتماعی

از روش های علمی برای درک چگونگی تأثیر عوامل اجتماعی بر رفتار انسان، استفاده می کند. این نوع روانشناسی تلاش می کند، توضیح دهد که چگونه احساسات، رفتار و افکار تحت تاثیر حضور واقعی، تصور یا ضمنی افراد دیگر قرار می گیرد.

یک روانشناس اجتماعی به رفتار گروهی، ادراک اجتماعی، رفتار غیر کلامی، انطباق، تجاوز، تعصب و رهبری نگاه می کند. ادراک و تعامل اجتماعی به عنوان کلید برای درک رفتار اجتماعی دیده می شود.

شاخه های دیگر آن شامل موارد زیر است:

• روانشناختی نظامی
• مصرف کننده
• آموزشی
• بین فرهنگی 
• محیطی
• شاخه های رشد