مکانیسم دفاعی تثبیت، آسیب های تثبیت در هر کدام از مراحل رشد روانی
مکانیسم دفاعی تثبیت چیست و چگونه می توان به آن عمل کرد؟ مکانیسم تثبیت به معنای تمرکز بر روی ساختار ایگو می باشد و که بر امیال و غرایز مراحل ابتدایی تر رشد تمرکز دارد.
بر اساس نظریه فروید در هر سنی انرژی روانی برای رشد در یک ناحیه خاصی از بدن متمرکز می شود. در صورتی که افراد نتوانند از پس تعارضات موجود می آیند و مراحل برایند را به درستی به پایان برسانند.
در این صورت در یک مرحله تثبیت شده باقی خواهند ماند و اعمال و رفتاری را نشان می دهند که بیانگر عدم حرکت آن ها در مسیر رشد روانی می باشد.
در این مقاله در مورد مکانیسم دفاعی تثبیت توضیحاتی را ارائه می دهیم تا آگاهی و اطلاعات شما در این زمینه افزایش یابد.
مکانیسم دفاعی تثبیت، آشنایی با مراحل رشد روانی – جنسی
زیگموند فروید در نظریه رشد روانی جنسی این موضوع را مطرح کرده است که انرژی روانی کودکان در دوره خاصی بر قسمتی از بدن متمرکز می شود.
برای مثال کودک در دو سال اول زندگی اش از مرحله دهانی استفاده می کند و کودک از طریق مکیدن و خوردن ادراک می کند، او در این دوره بیش از هر چیزی تحت تاثیر نحوه شیردهی قرار دارد و اولین کاری که در پیرامون خود انجام می دهد این می باشد که اشیا را در دهانش قرار می دهد تا از این طریق آن ها بشناسد.
در واقع او تنها از این می تواند خوب و بد دنیا را به بشناسد و زمانی که نوزادی به پایان رسید آموزش هایی که مرتبط با رفتن به دستشویی، مرحله مقعدی آغاز می گردد و کودک از این طریق یاد می گیرد تا کنترل مثانه و اسفنکتر خود را به عنوان نمادی از اختیار و ابزاری برای کنترل والدین درک کند.
از این رو این دوره از زندگی به عنوان مرحله مقعدی نام گرفته می شود.
زمانی که کودک به درک تفاوت های جنسی دختر و پسر رسید مرحله آلتی او آغاز می شود و با شروع مدرسه افراد در مرحله نهفتگی قرار می گیرند.
زیرا بیشتر انرژی روانی جنسی آن ها به یادگیری به موضوعاتی که در مدرسه بیان شده است معطوف می شود و زمانی که فرد به سن بلوغ می رسد و به طور کامل می تواند رابطه جنسی برقرار کند در این حالت فروید مرحله تناسلی را مطرح می کند.
بر اساس نظریه فروید هر کدام از این مراحل تعارضات مخصوص به خودش را دارد و در صورتی که فرد بتواند از نظر رشدی به بلوغ برسد باید بتوانند اختلالات و تعارضاتی که در هر مرحله به وجود می آید را به درستی حل کند.
مکانیسم دفاعی تثبیت چیست؟
بر اساس نظریه فروید ساختار روانی انسان از سه اصل تشکیل شده است که اید، ایگو و سوپر ایگو نام دارند ، در این ساختار اید مسئول امیال، تکانه ها و خواسته های ناآگاهی می باشد که در ذهن فرد به وجود می آید.
این خواسته ها بر اساس اصل هایی مانند واقعیت و اخلاق توسط ایگو و سوپر ایگو مورد بررسی قرار می گیرد و در صورتی که فرد نتواند تعارضاتی که در هر مرحله به وجود می آید به درستی کنترل کند.
در این صورت اید باید بر امیال دوره های ابتدایی تر رشد تمرکز داشته باشد و نخواهد توانست به سطوح بالاتری دست یابد و به خاطر این که او در مرحله خاص باید انرژی بسیاری برای حل تعارضات صرف کند در آن مرحله ثابت باقی می ماند که آن مرحله تثبیت نام دارد و فرد از رشد بیشتر باز می ماند.
مثال هایی از مکانیسم تثبیت در دروه های مختلف رشد روانی – جنسی
تثبیت شدن در هر کدام از مرحله های رشدی ابتدایی یعنی مراحل دهانی، مقعدی و آلتی با رفتارهای خاصی نشان داده می شود که در ادامه مقاله مثال هایی در مورد هر کدام از این سه مرحله زده خواهد شد تا با آن ها بهتر آشنا شوید.
هم چنین با شرکت در جلسات درمانی می توانید این رفتارها را تغییر دهید و برای پی بردن به این رفتارها اقداماتی را انجام دهید.
-
مکانیسم دفاعی تثبیت در مرحله دهانی
فروید بر این باور است که کودکان اگر در دوران شیردهی و ارتباط با مادرشان با تعارضاتی رو به رو شوند در این صورت در مرحله دهانی باقی می مانند و دچار تثبیت در آن مرحله می شوند.
از جمله رفتارهایی که می تواند در مورد این موضوع هشدارهایی به ما بدهد می توان به عادت هایی مانند ناخن جویدن، سیگار کشیدن، تمایل افراطی به نوشیدن مشروبات الکلی و پرخوری اشاره کرد و این رفتار ها به این دلیل است که فرد در مرحله دهانی دچار تثبیت شده است.
-
تثبیت در مرحله مقعدی
آموزش هایی که مربوط به رفتن به دستشویی، کنترل مثانه و حرکات روده می باشد موضوعات بسیار مهمی است و کودک در مرحله مقعدی با آن رو به رو می شود و باید به شیوه درست و صحیح آن ها را یاد بگیرد و حل نماید.
کودکانی که والدین آن ها سختگیر هستند و به آن ها در این زمینه گیر می دهند و یا بالعکس بچه هایی که پدر و مادرشان نمی توانند با جدیت این مسائل را به آن ها آموزش دهند در این مرحله در معرض تثبیت قرار می گیرند.
داشتن رفتارهایی مانند خساست، لجاجت، مشغولیت ذهنی با مسائل مرتبط با تمیزی و پاکیزگی از جمله مواردی هستند که نشان دهنده تثبیت در مرحله مقعدی می باشند.
-
مکانیسم دفاعی تثبیت در مرحله آلتی
به تمایلات جنسی پسر نسبت به مادر، عقده ادیپ گفته می شود و تمایلات جنسی دختر به پدر به عنوان عقده الکترا شناخته می شود.
این موارد برای اولین بار در مرحله آلتی اتفاق می افتد و به مرور زمان کودک به همانند سازی با والد هم جنس خود می پردازد و این تمایلات را کم کم فراموش می کند و بعد می تواند به شیوه صحیح از این مراحل دوری کند.
افرادی که نمی توانند این مراحل را به خوبی پشت سر بگذارند دوره بزرگسالی و رفتار جنسی آینده آن ها می تواند تا حد زیادی تحت تاثیر قرار بگیرد.
هنگامی در مرحله آلتی دچار تثبیت شوند افراد در آینده رفتارهای جنسی پرخاشگرانه ای از خود نشان خواهند داد و باعث خواهند شد شخصیت های نمایشی و توجه طلبی در این گونه اشخاص پرورش یابد.
سوالات متداول مکانیسم دفاعی تثبیت
1 - آیا مکانیسم دفاعی تثبیت با مکانیسم واپس روی ارتباط دارد؟
بله، در بسیاری از موارد مکانیسم واپس روی می تواند مقدمه ای برای مکانیسم دفاعی باشد به طوری که فرد به کمک مراحل واپس روی به دوره های ابتدایی تر رشد پناه می برد و با توجه به رفتارهایی که به آن مرحله مربوط می شود مرحله تثبیت در آن دوره نشان داده می شود.