تفکر انتقادی | راه های پرورش تفکر انتقادی

چگونه مهارت تفکر انتقادی را در خود پرورش دهیم؟

برای این که مهارت تفکر انتقادی را در خود پرورش دهید روش های موثری وجود دارد که عبارتند از:

1. سوال بپرسید

در مورد موضوعات مختلفی که در ذهنتان به وجود می آید سوال های اساسی بپرسید. ممکن است زمانی که با یک مسئله خاص مواجه شدید تفسیر پیچیده ای از مشکل دریافت کنید و دچار سرگرمی شوید و سوال های پیچیده تری به سراغتان بیاید.

در این حالت سوال های اساسی و اولیه را فراموش نکنید و ذهن تان را به پرسش سوال های اساسی مربوط به موضوع تمرین دهید و تلاش کنید در مورد جنبه های مختلف موضوعی که در ذهن شما وجود دارد سوالاتی را بپرسید.

در این حالت ذهن تان به سوال پرسیدن عادت می کند و به طور ناخودآگاه به دنبال پاسخ می گردد در این حالت سعی کنید که به دنبال راه حل های ساده باشید و با تکنیک های سوال پرسیدن آشنا شوید.

2. در مورد فرضیه ها و باورهایتان تجدید نظر کنید

نکته ای که در تقویت مهارت تفکر انتقادی اهمیت دارد، زیر سوال بردن فرضیه های اساسی می باشد، همه انسان ها نسبت به مسائل گوناگون عقاید و باورهای خاص خودشان را دارند در واقع شیوه ذهن برای پردازش اطلاعات استفاده می شود تا بتوانند بر اساس آن عقاید تصمیم بگیرد.

اما مغز انسان در برخی از موارد دچار خطا و اشتباه می شود در این حالت باید دید خود را گسترش دهید و باورها را تغییر دهید، در این حالت در مورد باورهای خود بیشتر فکر کنید و تا جایی که امکان دارد فرضیه ها و باورهایتان را تجدید نظر کنید. آن ها را زیر سوال ببرید و از خودتان بپرسید در صورتی که تمام باورهای تان درست و حقیقی نباشد چه باید کرد؟

3. با انسان های موفق و باهوش در ارتباط باشید

برای این که مهارت تفکر انتقادی را در خودتان افزایش دهید باید از انسان هایی که این مهارت را یاد دارند کمک بگیرید، توجه داشته باشید که هیچ چیز به اندازه یادگیری از دوستان موثر نمی باشد پس در انتخاب دوستانتان حساس باشید و با احتیاط آن ها را انتخاب کنید و سعی کنید بیشتر با افراد موفق و باهوش در ارتباط باشید.

در صورتی که با افراد با تجربه و باهوش در ارتباط باشید می توانید از تجربیات و ماجراهای آن ها با خبر باشید و به درستی آن ها را در ذهن تان تحلیل کرده و مورد بررسی قرار دهید، افرادی که باهوش هستند به طور معمول نظرات هوشمندانه و راه حل های موثری را بیان می کنند هم چنین دوستان در این زمینه تاثیر بسیاری دارند و خواه و ناخواه بر روی شما تاثیر می گذارند.

4. با تفکر انتقادی از زوایای گوناگون به قضایا فکر کنید

سعی کنید زمانی که با مسائل گوناگون رو به رو می شوید جای علت و معلول را عواض کنید و از زوایای دیگری به قضایا توجه داشته باشید و به آن ها نگاه کنید ، در این خصوص می توان مسئله مرغ و تخم مرغ را در نظر گرفت، این موضوع نمونه ای از وارونه فکر کردن می باشد. ( مرغ تخم می گذارد.

پس ابتدا مرغ وجود داشته است اما خود مرغ چگونه به وجود می آید ؟ از تخم مرغ؟ پس اول تخم مرغ به وجود آمده است؟) سعی کنید در مورد موضوعات مختلف به این مسائل توجه کنید و این مثال را در نظر داشته باشید زیرا هر چیزی می تواند هم علت و هم معلول باشد.

پس از اندیشیدن به مسائل از زوایای مختلف آن ها می تواند شما را در زمینه تقویت مهارت تفکر انتقادی یاری کند.

5. نگذارید یادگیری متوقف شود

پرورش تفکر انتقادی دچار توقف نمی شود و به همین دلیل بسیار اهمیت دارد تا افراد برای پرورش آن در سنین مختلف تلاش کرده و نگذارند دچار کسالت و رکود گردد. در این حالت باید حس کنجکاوی خود را تقویت نمایید و به یادگیری ادامه دهید و سعی کنید چیزهای تازه یاد بگیرید.

این یادگیری می توان با استفاده از حرف زدن با دیگران، مطالعه کتاب ها و یا گوش دادن به مطالب آموزنده به وجود آید. آن چیزی که بیش از روش های یادگیری اهمیت دارد این است که ذهن تان را برای همیشه فعال نگه دارید تا همیشه سوالی برای پرسیدن در ذهنتان وجود داشته باشد و اطلاعات شما بروز باشد.

6. خودتان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید

برای این که تفکر انتقادی داشته باشید باید بیش از هر چیزی خودتان را به چالش بکشید و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید، به عنوان مثال سعی کنید استدلال ها و عقایدتان را مورد بازنگری قرار دهید و از خودتان بپرسید چه امری باعث شده که این طور بیندیشید.

افرادی که خودشان را به چالش می کشند و باورهایشان دچار تجزیه و تحلیل می کنند نه تنها از تفکر انتقادی بالایی برخوردار هستند بلکه از تعصب کمتری برخوردارند و می توانند به راحتی ایده های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.

7. از بمباران اطلاعاتی بپرهیزید!

ما در زمانه ای زندگی می کنیم که به وسیله گوشی و ابزارهای هوشمند دائما با یکدیگر در ارتباط هستیم و در معرض بمباران اطلاعاتی قرار داریم. پیام رسان های مختلف به طور مکرر حجم زیادی از اخبار و موضوعات ما را احاطه می کنند و این اطلاعات آنقدر زیاد است که ذهن ما توانایی پردازش آن ها را ندراد.

برای این که ذهن پویا و در حال انتقاد گری داشته باشید باید بتوانید حجم اطلاعات را به درستی مدیریت کنید و از تجزیه و تحلیل بیش از حد بپرهیزید.

توجه داشته باشید که کیفیت اطلاعات اهمیت بیشتری دارد و هم چنین درک این موضوعات بسیار مهم است به همین دلیل سعی کنید تمرکزتان را بر چند مورد خاص معطوف نمایید و از زوایای مختلف به بررسی آن بپردازید و این موضوع را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید.

8. تفکر انتقادی، گوش دادن فعال را تمرین کنید.

بسیاری از افراد در طول روز تنها مکالمات اطراف را می شنوند و گوش دادن آن ها بسیار دقیق و فعال می باشد به طوری که در اندیشه های خود غرق شده اند و دقت چندانی به آن ها نکرد گویا در گفت و گوهای روزمره اصلا حضور ندارند.

یکی از راه هایی که باعث پرورش تفکر انتقادی می شود این است که گوش دادن فعال را یاد بگیرید، در این حالت لازم است زمانی که با دیگران صحبت می کنید، از انجام کارها دیگر بردارید و از زاویه چشم او به دنیا نگاه کنید، این مسئله به شما کمک می کند تا با سبک های تفکر گوناگون آشنا شوید و این امر میزان مهارت همدلی شما را افزایش می دهد.

9. شواهد موجود را بررسی نمایید

بسیاری از افراد عقاید سفت و سختی دارند که شواهد چندانی پشت آن ها وجود ندارد، به همین خاطر برای این که پویایی و انتقادگری ذهن خود را از دست ندهید زمانی که با هر طرز فکری برخورد می کنید از خودتان بپرسید که چه شواهدی باعث تایید و یا رد این موضوع می شود.

شما باید به در این حالت شواهد خود را در جایی یادداشت کنید و به درستی به آن نگاه کنید این کار به شما کمک می کند تا با عقاید غلط کنار بیایید و موضوعات بیشتری را به چالش بکشید.

10. به دنبال منابع اطلاعات باشید

امروزه اخبار و اطلاعات نادرست و غیرموثق به راحتی و از طریق شبکه های اجتماعی در میان مردم پخش می شوند و دست به دست می گردد، در این شرایط باید کمی تامل کرده و زمانی که با اخبار و اطلاعات رو به رو می شوید از خود بپرسید که این اطلاعات از کجا آمده است و چقدر می توان به این منابع اعتماد کرد.

افرادی که اطلاعاتی که در شبکه ها است بدون هیچ  منبعی باور می کنند و به دنبال منابع معتبر نمی گردند نمی توانند تفکر انتقادی را در خودشان پرورش دهند و در این خصوص موفق نخواهند بود.

11. تفکر انتقادی، پیش بینی کردن را تمرین کنید

پیش بینی کردن یکی از روش های بسیار مهمی می باشد که باعث می شود جوانب مختلف را در نظر بگیرید و برای رویارویی با رفتارهای مختلف آمادگی خودتان را حفظ کنید این مسئله به شما کمک می کند تا با انعطاف پذیری بیشتری به مسائل توجه کنید و شناخت شما تک بعدی نباشد.

12. باورهای خود را در موقعیت های مختلف بیازمایید

افراد باید باورهای خود را در موقعیت های مختلف بیازمایند و توجه داشته باشید که اکثر باورهای افراد به طور مطلق مثبت و منفی نمی باشد و می توانند در موقعیت های مختلف کارآیی گوناگون داشته باشند از این رو سعی کنید راه حل های یکسان را در برخورد با موقعیت های مختلف به کار نبرید.

سعی کنید که باور و راه حل ها را در موقعیت های خاص خود مورد بررسی قرار دهید و با توجه به بافت و زمینه ای که در آن قرار دارند مورد قضاوت قرار دهید.