رفتار انحرافی به اقدامات و رفتاری گفته می شود که هنجارهای اجتماعی را نقض می کند، که شامل قوانین اجتماعی غیررسمی یا انتظارات و قوانین رسمی تر اجتماعی می باشد. از سوی دیگر، رفتار قابل قبول اجتماعی به اعمالی اطلاق می‌شود که عموماً انجام آن در حضور افراد دیگر مناسب تلقی می‌شود.

این مقاله به بررسی علل رفتار انحرافی و تفاوت آن با رفتار قابل قبول اجتماعی می پردازد. علاوه بر این انواع مختلفی از رفتارهای انحرافی و اینکه چگونه برخی از رفتارها، مانند اعتیاد، از مقبولیت اجتماعی تا انحراف اجتماعی را شامل می شود را پوشش می دهد.

علل رفتار انحرافی

نظریه‌های مختلفی وجود دارد که توضیح می‌دهد چرا افراد درگیر رفتارهای انحرافی می‌شوند، از جمله تبیین‌های روان‌شناختی، بیولوژیکی و جامعه‌شناختی.

در واقعیت، احتمالاً عوامل زیادی در رفتار انحرافی نقش دارند. که شامل ژنتیک، شخصیت، تربیت، محیط و تأثیرات اجتماعی می باشد.

همچنین توجه به این نکته مهم است که آنچه انحراف تلقی می شود می تواند از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشد. عوامل دیگر (از جمله جنسیت و وضعیت اجتماعی، اقتصادی) نیز بر قوانین و انتظارات اجتماعی غیررسمی و نانوشته ای تأثیر می گذارند که انتظار می رود مردم با آن ها مطابقت داشته باشند.

رفتار انحرافی

توضیحات روانشناختی

نظریه‌های روان‌شناختی رفتار انحرافی از دیدگاه‌های مختلفی سرچشمه می‌گیرند. به عنوان مثال، رویکرد روانکاوانه ممکن است نشان دهد که همه مردم تمایلات سرکوب شده و ناخودآگاهی دارند که منجر به انحراف اجتماعی می شود.

از سوی دیگر، نظریه‌های یادگیری ممکن است نشان دهند که این رفتارها با مشاهده رفتارهای انحرافی دیگران آموخته می‌شوند. در زمینه مصرف مواد، این نشان می دهد که افراد در نتیجه مشاهده مصرف مواد توسط افراد دیگر، شروع به استفاده از مواد مخدر یا سوء استفاده از الکل می کنند. تحقیقات نشان می دهد که تأثیرات اجتماعی می تواند نقش مهمی در شروع مصرف مواد و اعتیاد داشته باشد.

توضیحات بیولوژیکی

توضیحات بیولوژیکی برای انحراف رفتاری نشان می دهد که تأثیرات ژنتیکی نقش مهمی در رفتار انحرافی دارد. برای مثال، وقتی صحبت از اعتیاد به میان می آید، تحقیقات نشان داده است که ژن ها نقش مهمی در مشکلات مصرف مواد دارند.

تحقیقات نشان می دهد که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از خطر ابتلا به اعتیاد ریشه در ژنتیک دارد.

ژنتیک بر خلق و خو و شخصیت کلی نیز تأثیر می گذارد. این ویژگی ها  ممکن است بر احتمال انجام رفتار انحرافی تأثیر بگذارد.

تبیین های جامعه شناختی

یک توضیح جامعه‌شناختی برای رفتار انحرافی نظریه کرنش مرتون است که نشان می‌دهد بین اهداف جامعه و ابزارهایی که مردم برای رسیدن به آن اهداف دارند اختلاف وجود دارد. در نتیجه، مردم اغلب به رفتارهای انحرافی (مانند دزدی یا فروش مواد مخدر) به عنوان راهی برای دستیابی به آرمان های اجتماعی قابل قبول اجتماعی (مانند داشتن ثروت) روی می آورند.

خلاصه

رفتار انحرافی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. عوامل ژنتیکی، روانی و جامعه شناختی که همگی می توانند بر انحرافات اجتماعی تأثیر بگذارند.

14 راه درمان افسردگی بدون دارو

اعتیاد و رفتار انحرافی

اعتیاد ( از الکل گرفته تا قمار و رابطه جنسی) می تواند شامل رفتار قابل قبول اجتماعی یا رفتار انحرافی اجتماعی باشد. به طور مثال مست شدن و سپس رانندگی به سمت منزل، رفتار انحرافی محسوب می شود.

انحراف یک مفهوم جامعه شناختی است که به رفتارهایی اشاره دارد که قوانین و هنجارهای اجتماعی را نقض می کند. افرادی که درگیر اختلالات مصرف مواد هستند اغلب به عنوان افراد دارای انحراف اجتماعی توصیف می شوند، زیرا باور دارند جامعه انتظارات آن ها را برآورده نمی کنند.

رفتاری که به عنوان انحراف اجتماعی تلقی می شود، اغلب به همان اندازه یا بیشتر از خود اعتیاد برای فردی که درگیر آن رفتار است، مشکلات ایجاد می کند. یک خط بزرگ بین رفتار انحرافی اجتماعی و رفتار پذیرفته شده وجود دارد.

تداوم مقبولیت اجتماعی

طیفی از رفتارها از رفتارهای قابل قبول تا انحرافی وجود دارد که تحت تأثیر هنجارهای اجتماعی رسمی و غیررسمی است. نمونه هایی از رفتارهایی که عموماً از نظر اجتماعی غیرقابل قبول تلقی می شوند عبارتند از:  نگاه کردن بیش از حد به افراد دیگر یا حمام نکردن منظم. نمونه هایی از رفتار انحرافی عبارتند از مصرف مواد مخدر، سرقت، قتل، مصرف بیش از حد الکل و حمله به افراد.

برای درک  مقبولیت اجتماعی تا انحراف اجتماعی، نگاه کردن به نمونه های خاص مانند مصرف مواد می تواند مفید باشد. جدول زیر نمونه‌هایی از رفتارهای اعتیادآور رایج را نشان می‌دهد که رفتارهای انحرافی اجتماعی به رفتارهای مشکل‌ساز اجتماعی تا رفتارهای اجتماعی قابل قبول را در فرهنگ‌های اصلی غربی نشان می‌دهد.

منحرف اجتماعی  از نظر اجتماعی مشکل ساز  از نظر اجتماعی قابل قبول 
اعتیاد به الکل
نوشیدن مشروب زیر سن قانونی
نگهداری متادون
مصرف ماری جوانا پزشکی
مصرف غیرقانونی مواد مخدر مصرف بیش از حد مسکن استفاده مناسب از مسکن
سیگار کشیدن
پرخوری خوردن متعادل
خوردن حق دیگران
قمار بیش از حد از دست دادن پول زیادی در قمار قمار نادرست است
سوء استفاده جنسی بی بند و باری رابطه جنسی در قالب ازدواج
رابطه جنسی استثمارگرانه کار جنسی
اعتیاد به رابطه جنسی
آزار و اذیت جنسی