صفات شخصیتی | انواع خصوصیات و ویژگی های شخصیتی

نظریه آلپورت با عنوان هزاران صفت رفتاری در وجود انسان

گوردن آلپورت اولین روانشناسی بود که به بررسی و طبقه بندی صفات شخصیتی پرداخت. او در پژوهش های خود به لیستی از صفت های شخصیتی رسید که تعداد آن حدود چهار هزار صفت می باشد. او این صفات را در سه دسته تقسیم بندی کرد که شامل صفات اولیه، مرکزی و ثانویه می شود.

• صفات اولیه: صفات غالبی هستند که در بسیاری از بخش ها و موقعیت های زندگی مشخص می شوند. و این صفات را می توان در شرایط و موقعیت مختلف زندگی یافت.
• صفات مرکزی: بسیاری از نظریه های صفات شخصیت بر روی این صفات متمرکز شده اند زیرا این صفات ساختارهای اصلی شخصیت محسوب می شوند و تقریبا در زندگی ثابت و پایدار هستند و به ندرت تغییر می یابند. به همین دلیل صفات مرکزی به عنوان صفات اصلی شخصیت شناخته می شوند.
• صفات ثانویه: این صفات در موقعیت های خاصی ایجاد می شوند و ممکن است پایدار نباشند.

نظریه کتل با عنوان ۱۶ صفت شخصیتی

روانشناس دیگری به نام ریموند کتل بعد از آلپورت نظریه ای در مورد صفات شخصیتی بیان کرد او لیست بلند بالای آلپورت را به ۱۶ صفت اصلی تقلیل داد. او معتقد بود که این ۱۶ صفت همان چیزی است که بر روی رفتارهایی که به عنوان شخصیت کلی فرد در نظر گرفته می شود موثر است. لیستی او از چند بعد تشکیل شده است که عبارت اند از:

• دلهره
• ثبات عاطفی
• انعطاف پذیری نسبت به تغییر
• اعتماد به نفس
• حساسیت

کتل برای هر کدام از ابعاد بیان شده صفاتی را در نظر گرفت، بر اساس نظریه او هر بعد به صورت یک طیف پیوسته می باشد و هر فرد می تواند جایگاه خاصی در آن ها داشته باشد.

نظریه آیزنک با عنوان ۳ صفت شخصیتی

روانشناس هاینس آیزنک، فهرست صفات شخصیتی را بسیار کاهش داد و زیر بنای شخصیت را ۳ صفت اصلی مطرح کرد، او معتقد بود که برخی از صفات کتل مشابه یکدیگر می باشند و آن ها را یه صفت در نظر گرفت.

او در ابتدا دو عامل اصلی برای صفات شخصیتی بیان کرد که شامل درون گرایی – برون گرایی و ثبات هیجانی – بی ثباتی هیجانی می باشد. اما بعد ها صفات دیگری به عنوان روان رنجور خویی را به آن ها اضافه نمود. منظور از روان رنجور خویی، میزان تمایل فرد به سمت اختلالات روانی می باشد.