از بدبینی و شکاکیت تا اختلال شخصیت پارانوئید و شخصیت مرزی

اختلال شخصیت پارانوئید( DPP) یکی از اختلالات شخصیت غیر عادی است و از جمله علائم آن، بی اعتمادی و بدگمانی به دیگران است، بخصوص در زمانی که دلیلی برای مشکوک بودن وجود ندارد.

اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

یکی از بیماری های اختلال شخصیتی غیر عادی ( کلاسترA) است. این بیماران، رفتارهای عجیبی دارند که مشخصه اصلی این بیماری بداعتمادی و بدگمانی نسبت به دیگران است و از کودکی یا نوجوانی شروع می شود. این بیماری در مردان بیشتر دیده شده است.

علائم و علل شکاکیت

علت اصلی اختلال پارانوئید مشخص نیست ولی ناشی از عوامل روانی و بیولوژیکی است. این بیماری در افرادی که در فامیل و خویشاوندی سابقه اختلال هذیانی دارند، بیشتر است. ضربه جسمی یا عاطفی در دوران کودکی نیز در این بیماری نقش دارد.

علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

این بیماران دائما سعی در تهدید و تحقیر دیگران دارند و به همین دلیل در ارتباط با دیگران دچار مشکل می شوند.

مبتلایان به این بیماری دارای این علائم هستند:

علائم اختلال شخصیت پارانوئید

به تعهد، وفاداری دیگران مشکوک اند.
تمایلی به اعتماد به دیگران ندارند و اطلاعات شخصی شان را به کسی بازگو نمی کنند.
آدم های کینه ای هستند و انتقاد پذیر نیستند.
دائما عصبانی هستند و به همسر یا نامزد خود مشکوک اند.
اعتقاد دارند همیشه حق با آنهاست.

اختلال شخصیت پارانوئید چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک با گرفتن یک شرح حال معاینه و ارزیابی را انجام می دهد، هرچند آزمایش خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد.

زمانی که پزشک هیچ علائمی پیدا نکند، بیمار را به روانپزشک ارجاع می دهد. اختلال هذیانی با اختلال پریشی مانند اسکیزوفرنی متفاوت است، مثلا فرد مبتلا به پارانوئید صداها را نمی شنود.

مدیریت و درمان بیماری شکاکیت

فرد مبتلا به DPP به دیگران بی اعتماد است و این برای متخصص مراقبتی مشکل ایجاد می کند؛ چون اعتماد یک اصل مهم روانی در مشاوره گرفتن است.

به همین دلیل افراد مبتلا به این بیماری از برنامه درمانی پیروی نمی کنند. این بیماری داروی خاصی ندارد ولی برای درمان از داروهای ضد اضطراب و افسردگی استفاده می کنند.

عوارض اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

فرد در ایجاد ارتباط با دیگران و وارد شدن به موقعیت های اجتماعی دچار مشکل می شود و عمدتا درگیر نبرد حقوقی می شوند.

آیا می توان از اختلال شخصیت پارانوئید پیشگیری کرد؟

هرچند این اختلال پیشگیری ندارد ولی ممکن است به فردی که در معرض این اختلال است اجازه دهد تا بتواند راه موثری برای رویارویی با این بیماری بیاموزد.

چشم انداز فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

این بیماری یک اختلال مزمن است و در طول زندگی بیمار باقی می ماند، هرچند برخی از این بیماران عملکرد خوبی دارند و ازدواج می کنند و شغلشان را گسترش می دهند.

اختلال شخصیت مرزی ( DPB )

این اختلال بر خلق و خو و رفتار و تفکر شما تاثیر می گذارد، که با راهنمای درمان همه چیز ناپایدار خواهد بود.

اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی ( DPB ) چیست؟

احساسات و روابط ناپاایداری دارند و متزلزل اند و موارد مورد علاقه شان نیز ذائما در حال تغییر است.

افراد مبتلا به این بیماری حساس هستند و زمانی که عصبانی و ناراحت هستند به سختی آرامش پیدا می کنند. این بیماران در زمان تفکر راجع یک مسئله ممکن است چیزهای آزاردهنده بگویند یا به روش نامناسب رفتار کنند.

اختلال شخصیت مرزی قابل درمان است

( DPB ) قابل درمان است و این بیماری بهتر از افسردگی و اختلال دوقطبی است و این بیماران با درمان می توانند بهتر شوند. با گذشت زمان رفتار جدیدی را انجام می دهد که باعث تعادل عاطفی فرد می شود.

اختلال شخصیت دوری گزین چیست؟

شناخت اختلال شخصیت مرزی

احساس پوچی می کنم.
اغلب عصبانی و مضطرب است.
ترس از تنهایی و ترک کردن افراد مهم زندگی اش
دائما کارهای خطرناک و ناسالم انجام می دهد مثل مصرف الکل و اعتیاد به مواد مخدر
خودآزاری انجام می دهد مثل خودکشی
انجام حرکات تکانشی زمانی که در یک رابطه احساس ناامنی می کنند.

علائم و نشانه های اختلال شخصیت مرزی

به طریق های مختلف ظاهر می شود، روانپزشکان علائم این اختلال را به ۶ دسته تقسیم می کنند که برای تشخیص ( DPB ) باید ۵ مورد از این علائم را داشته باشد و علائمی طولانی مدت باشد.

علائم و نشانه های اختلال شخصیت مرزی

علامت اختلال شخصیت مرزی

از جمله علائم این بیماری ترس از تنها ماندن و رها شدن است، اگر یکی از اعضای خانواده به خانه دیر برسند باعث ترس شدید برای فرد مبتلا می شود و ممکن است شروع به دعوا کند و مانع از خروج افراد از خانه شود.

روابط ناپایدار افراد مبتلا به شخصیت مرزی، تمایل به داشتن روابطی شدید و کوتاه مدت دارند.

به سرعت عاشق می شوند و این باعث ضربه عاطفی می شود، با فرد جدیدی که روبه رو می شوند ولی به سرعت ناامید می شوند. گاهی نسبت به خود متنفر و گاهی احساس خوبی دارند و این افراد ممکن است دائما شغل و دوستان خود را تغییر دهند.

رفتارهای تکانشی و خود ویرانگر

زمانی که ناراحت هستید یکدفعه پولی را خرج می کنید که توانایی پرداختش را ندارید، علائم دیگر مثل: پرخوری، دزدی، رابطه جنسی پر خطر، زیاده روی در مصرف الکل و مواد مخدر

خودآزاری در بیماری شخصیت مرزی

خودکشی، فکر کردن به خود کشی، تهدید به خودکشی و در انتها اقدام به خودکشی، خود آزاری مثل بریدن و سوزاندن

نوسانات عاطفی شدید احساسات و خلق و خوی ناپایدار رایج است، یک لحظه شاد و یک لحظه افسرده و ناامید است، این اختلال بر خلاف نوساناتی عاطفی افسردگی بسیار شدید و سریع از بین می روند.

احساس پوچی در اختلال شخصیت مرزی

افراد مبتلا به این بیماری دائما احساس پوچی می کنند، که این احساس ناراحت کننده است و در نهایت منجر می شود که شما این خلا و پوچی را با مواد مخدر یا روابط جنسی پر خطر پر کنید.

خشم انفجاری

افراد مبتلا به این بیماری دائما عصبانی هستند و با علائمی مثل فریاد زدن و یا خورد کردن وسایل خشمشان را از بین می برند. همچنین این افراد دائما به همه چیز مشکوک اند و زمانی که استرس دارند ممکن است ارتباطشان را با واقعیت از دست بدهند.

اختلال شخصیت پارانوئید و شخصیت مرزی

اختلال مشترک رایج

اختلال شخصیت مرزی به سختی تشخیص داده می شود ولی یکسری اختلالت مشترک دارد که عبارتند از:

افسردگی یا اختلال دوقطبی
سوء مصرف مواد مخدر
اختلالات اشتها
اختلالات اضطرابی
علل اختلال مرزی

بسیاری از روانشناسان این اختلال را ناشی از عوامل بیولوژیکی، ارثی یا درونی و یا عوامل بیرونی مثل تجارب آسیب زایی که فرد در دوران کودکی دیده، می دانند.

تفاوت های مغزی

فرد مبتلا به DPB مغزش در حالت آماده باش قرار دارد و دائما در حال جنگ و گریز استو زمانی که سوئیچ جنگش روشن شود مغز منطقی اش از کار می افتد.

حقیقت این است که شما با تمرین هایی که از مشاور خود می گیرید قادر خواهید بود که مغزتان را تغییر دهید، برخی از این تمرین ها مثل مدیتیشن باعث رشد مغز شما خواهد شد.

اختلالات شخصیت وانگ

منظور روانشناسان از شخصیت، فکر و رفتار و احساس فرد مراجعه کننده است که هیچ کس دقیقا یکسان نمی باشد ( رفتار یکسانی ندارد)، به همین دلیل بعضی از مردم خجالتی، برون گرا، دقت آمیز و … هستند و اینها جزء شخصیت آنهاست.

شخصیت ارتباط مستقیمی با هویت دارد. اختلال شخصیتی به معنای قضاوت کردن شخصیت شما نیست، بلکه در علم روانشناسی به این معناست که الگوی رفتاری شما با جهان بیرون با هنجار متفاوت است که این امر باعث ایجاد مشکل در شغل و احساساتتان نسبت به دیگران می شود.

ولی نکته قابل توجه این است که این الگوها را می توان تغییر داد .

۳ راه برای مقابله با شخصیت پارانوئید

هیجان عاطفی خود را آرام و کنترل کنید.
تکانشگری را کنترل و پریشانی را تحمل کنید.
مهارت های بین فردی خود را بهبود بخشید.

توصیه خودیاری ۱: هیجان عاطفی خود را آرام کنید.

فرد مبتلا وقت زیادی را صرف مقابله با احساسات خود کرده ولی پذیرفتن احساستان به معنی تسلیم شدن نیست بلکه به معنای دست برداشتن از تلاش برای مقابله با آنچه حس می کنید است. باید گذشته و آینده را رها کرده و در لحظه حال متمرکز باشد.

تکنیک های ذهن آگاهی که در این زمینه موثر است، عبارتند از:

با مشاهده احساسات خود شروع کنید.

بر روی احساساتی که همراه شماست تمرکز کنید.

آنچه در زمان حال است را بپذیرید.

کاری انجام دهید که یک یا چند حواس شما را تحریک کند.

چند ایده برای شروع

لمس کردن: آب داغ یا سرد را روی دستان خود لمس کنید، دوش آب گرم بگیرید.

طعم: اگر احساس پوچی می کنید نعناع یا آب نبات با طعم قوی بمکید یا چیزی مثل چیپس نمک و سرکه بخورید. اگر چیزی آرام بخش می خواهید چای داغ یا سوپ را امتحان کنید.

بو: گلها را بو کنید، عطر موزد علاقه خود را بزنید، شمعی روشن کنید.

منظره: روی منظره ای عالی، گل آرایی، نقاشی یا چیزی در تخیلتان تمرکز کنید.

صدا: به موسیقی با صدای بلند گوش دهید. برای آرام شدن به موسیقی آرام بخش مثل صدای دریا، پرندگان گوش دهید.

آسیب پذیری عاطفی خود را کاهش دهید

زمانی که استرس دارید لازم است از سلامت جسمی و روحی خود مراقبت کنید.

با روش های زیر مراقب سلامت روانی و جسمانی خودتان باشید

داشتن یک رژیم غذایی مغذی
خواب کافی
خودداری از استفاده از داروهای تغییر خلق و خو
کاهش دادن استرس
تمرین تکنیک های عصبی

نکته ۲: یاد بگیرید که تکانشگری را کنترل کنید و پریشانی را تحمل کنید.

وقتی احساس می کنید که تحت تاثیر احساسات سخت هستید، باید رفتار و پریشانی خود را کنترل کنید. از جمله علائم این تکانشگری بی احتیاطی، رابطه جنسی، نوشیدن الکل، رانندگی پر سرعت است.

پیشنهاد مشاور به شما: روش جدید درمان خساست مردان

کنترل خود را از دست می دهید؟

توانایی تحمل پریشانی به شما کمک زیادی خواهد کرد، به جای اینکه به رفتارهای خود تخریبی واکنش نشان دهید یاد می گیرید که آنها را کنار بگذارید.

یک برنامه منظم به شما کمک می کند تا چگونه بر اساسات خود تخریبی و طاقت فرسا غلبه کنید و به شما می آموزد که:

چگونه با احساساتتان در تماس باشید.
چگونه احساسات ناخوشایند خود را مدیریت کنید.
چگونه حتی در موقعیت های ناراحت کننده، آرام باشید.
به شما طیفی از انرژی مثبت و شادی و آرامش انتقال می دهد.
نفس های آهسته و عمیق بکشید.
چگونه در مواقع اضطراری حواس خود را پرت کنید.

پرت کردن حواس، به شما کمک می کند و هر چیزی که توجه شما را جلب می کند می تواند موثر باشد.

مثلا تلویزیون تماشا کنید، اگر ناراحت هستید کمدی ببینید. کاری را انجام دهید که به آن علاقه دارید مثل: نقاشی، باغبانی، خواندن کتاب

با انجام دادن کارهای روزمره حواس خود را پرت کنید، مثل: خرید کرن، تمیز کردن خانه. انجام دادن ورزش یوگا، پیاده روی یا زنگ زدن به دوستان.

نکته ۳: مهارت های بین فردی خود را بهبود بخشید

دست از سرزنش دیگران بردارید.

فرضیات خود را بررسی کنید.

زمانی که استرس دارید یا منفی بافی می کنید فرضیات خود را بررسی کنید.

مثلا اگر شریک زندگی شما پشت تلفن عصبانی شد عجولانه منفی بافی نکنید، شاید در محل کارش تحت فشار بوده است. از شخص مقابل دلیل رفتارش را نه به شکل متهم آمیز بلکه با رفتاری ملایم بگویید ممکن است اشتباه کنم اما به نظر می رسد.

فرافکنی را متوقف کنید.

منفی بافی، سرزنش کردن دیگران، پرخاشگری در برابر انتقاد سازنده از علائم فرافکنی است. برای مبارزه با فرافکنی باید احساسات و احساسات بدنی هماهنگ باشد.

مسئولیت نقش خود را به عهده بگیرید

خود را جای دیگران قرار داده و حالت تدافعی خود را کاهش دهید. سعی کنید مسئولیت کارها و رفتارهای خود را قبول کنید.

تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی

به تنهایی نمی توان اختلال شخصیت مرزی را تشخیص داد و باید به دنبال کمک حرفه ای باشیم برای این کار به یک روانشناس نیاز دارید تا شما را ارزیابی و تشخیص دقیق دهد.

تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی

اهمیت یافتن درمانگر مناسب

یک روانشناس متخصص و با تجربه تفاوت زیادی در درمان اختلال شخصیت مرزی ایجاد می کند. از لحاظ روانشناسان درمان این اختلال زمانی موثر است که شامل حمایت خانواده و آموزش مهارت های عاطفی باشد.

برای پیدا کردن درمانگر موثر باید وقت بگذارید، با روانشناسی که کنار او احساس امنیت می کنید حرف بزنید و توصیه هایش را جدی بگیرید.

روی درمان دارویی حساب نکنید

هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیت مرزی تایید نشده و این بدین معناست که دارو برای درمان آن مفید نیست، بخصوص برای افسردگی یا اضطراب.

اما ممکن است پزشک در کنار آموزش و درمان، دارو را هم در نظر بگیرد اگر:

شما هم درگیر اختلال شخصیت مرزی و هم افسردگی داشته باشید.

اضطراب شدید داشته باشید.

توهم و افکار عجیب غریب را تجریه کنید.

احساس خودکشی و آسیب رساندن به خود و دیگران را داشته باشید.

منبع: مرکز مشاوره مشاورانه