اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
PTSD می تواند احساس خطر و نگرانی را در شما ایجاد کند. اما با مهارتهای مقابلهای جدید، میتوانید دوباره احساس امنیت کرده و از آسیب عبور کنید.
اختلال استرس پس از سانحه چیست چیست؟
پس از یک تجربه آسیب زا، طبیعی است که احساس ترس، غم، اضطراب و قطع ارتباط با دنیای اطراف داشته باشید. اما اگر ناراحتی ادامه یابد، احتمال دارد که دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شده باشید. PTSD می تواند در اثر هر رویدادی که شما را دربارۀ امنیتتان بترساند ایجاد شود.
اکثر مردم تصور میکنند که اختلال استرس پس از سانحه در اثر تجاوز جنسی یا مجروح شدن سربازان جنگی ایجاد میشود ( تجربۀ جنگ شایع ترین علت PTSD در مردان است).
اما هر رویداد یا مجموعه رویدادهایی که شما را سرشار از احساس ناامیدی و درماندگی و از نظر عاطفی متلاشی کند، میتواند باعث اختلال استرس پس از سانحه شود؛ به خصوص اگر رویداد غیرقابل پیشبینی و غیرقابل کنترل باشد.
)PTSD اختلال استرس پس از سانحه) می تواند افرادی را که خودشان رویداد آسیب زا را تجربه می کنند و هم کسانی که شاهد رویداد هستند، یا کسانی که اجزای به جا مانده از یک صحنۀ دلخراش را جمع آوری میکنند (مانند کارکنان اورژانس و مأموران انتظامی) را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلال استرس پس از سانحه حتی ممکن است در دوستان یا اعضای خانوادۀ کسانی که دچار آسیب جدی شده اند نیز رخ دهد.
علت اختلال استرس پس از سانحه هرچه که باشد، با جستجوی درمان، کمک گرفتن و توسعۀ مهارت های مقابله ای جدید، می توانید یاد بگیرید که علائم خود را مدیریت کرده، خاطرات دردناک را کاهش داده و به زندگی خود ادامه دهید.
چه چیزی باعث اختلال استرس پس از سانحه می شود؟
هنگامی که شما یک رویداد استرس زا را تجربه می کنید، سیستم عصبی شما با پاسخ «جنگ یا گریز» واکنش نشان می دهد. ضربان قلب شما سریع تر شده و فشار خون شما بالا می رود، ماهیچه های شما سفت شده و قدرت و سرعت واکنش شما افزایش می یابد.
هنگامی که خطر برطرف شد، سیستم عصبی بدن شما را آرام می کند، ضربان قلب و فشار خون شما را کاهش داده و به حالت عادی خود باز می گرداند.
اختلال استرس پس از سانحه زمانی رخ می دهد که در موقعیت خطر، استرس بیش از حدی را تجربه کنید و حتی وقتی خطر از بین رفته، سیستم عصبی شما همچنان پاسخ خود را حفظ کند؛ به گونه ای که نتواند به حالت عادی تعادل خود بازگردد، در این هنگام شما نمیتوانید از آن رویداد عبور کنید.
بهبودی از PTSD با کمک به سیستم عصبی اتفاق میافتد تا بتوانید تروما را درمان و از آن عبور کنید.
استرس پس از سانحه پاسخی طبیعی به رویدادهای آسیب زا
وقتی یک رویداد آسیب زا مانند یک بلای طبیعی، تصادف رانندگی، حملۀ تروریستی یا سوء قصد اتفاق میافتد تقریباً همۀ افراد، حداقل برخی از علائم PTSD را تجربه می کنند.
وقتی احساس امنیت و اعتماد شما از بین برود، طبیعی است که احساس عدم تعادل، قطع ارتباط با محیط یا بی حسی کنید. اغلب خوابهای بد می بینید، احساس ترس کنید، و مرور کردنِ آنچه اتفاق افتاده برایتان دشوار گردد. این ها واکنش های طبیعی به رویدادهای غیرعادی هستند.
با این حال، برای اکثر افراد، این علائم کوتاه مدت هستند. ممکن است چند روز یا حتی هفته ها طول بکشد، اما به تدریج رفع می شود. اما اگر به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا شده باشید، علائم کاهش نمییابد و روند تدریجی بهبود اتفاق نمیافتد، حتی ممکن است احساس کنید که دارید بدتر میشوید.
علائم و نشانه های اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه از فردی به فرد دیگر متفاوت است، زیرا توان سیستم عصبی و میزان تحمل هر فرد در برابر استرس متفاوت است.
اگرچه احتمال بروز علائم PTSD در ساعات یا روزهای اولیۀ پس از یک رویداد آسیبزا بیشتر است، اما گاهی اوقات هفتهها، ماهها یا حتی سالها پس از حادثه ظاهر میشود.
گاهی علائم به طور غیرمعمول پدیدار می شوند. در مواقع دیگر، علائم توسط چیزی تحریک می شوند که شما را به یاد رویداد آسیبزای اولیه می اندازد، مانند صدا، تصویر، کلمه یا عبارتی خاص یا بو.
اگرچه هر فردی علائم PTSD را متفاوت از دیگران تجربه میکند اما به طور کلی چهار نوع اصلی از علائم وجود دارد.
- مرور و تجربۀ مجدد رویداد آسیب زا از طریق خاطرات مزاحم، کابوس ها، یا واکنش های شدید ذهنی یا جسمی در هنگام یادآوری اتفاق.
- اجتناب و بی حسی، یعنی اجتناب از هر چیزی که شما را به یاد اتفاق می اندازد، ناتوانی در یادآوری جزئیات مصیبت، از دست دادن علاقه به فعالیت های روزمره و به طور کلی زندگی، احساس بی حسی عاطفی و جدا شدن از دیگران.
- برانگیختگی بیش از حد، که باعث مشکلات خواب، تحریک پذیری، هوشیاری بیش از حد (دائماً در وضعیت نگرانی قرار داشتن)، پرش ذهن یا بهت، طغیان خشم و رفتار پرخاشگرانه و خود ویرانگری می باشد.
- افکار و خلق و خوی منفی، احساس بیگانگی و تنهایی، مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن چیزها، افسردگی و ناامیدی، احساس بی اعتمادی و خیانت و احساس گناه، شرم یا سرزنش خود.
علائم PTSD در کودکان
در کودکان (به ویژه کودکان بسیار کوچک) علائم PTSD می تواند با بزرگسالان متفاوت باشد و شامل موارد زیر است:
- ترس از جدا شدن از والدین.
- از دست دادن مهارت های قبلی (مانند آموزش توالت).
- مشکلات خواب و کابوس.
- انجام بازیهای غم انگیز و اجباری که در آن مضامین آسیب تکرار می شود.
- فوبیاها و اضطراب های جدیدی که به نظر می رسد ارتباطی با اتفاق ندارند (مانند ترس از هیولاها).
- بازنمایی آسیب از طریق بازی، داستان یا نقاشی.
- درد بدون علت ظاهری.
- تحریک پذیری و پرخاشگری.
آیا شما PTSD دارید؟
اگر پاسخ شما به سه یا بیشتر از سه تا از سوالات زیر مثبت است، شاید به PTSD مبتلا باشید در این شرایط بهتر است به یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط مراجعه کنید.
- آیا شاهد یک رویداد آسیب زا و تهدید کنندۀ زندگی برای دیگران یا خودتان بوده اید؟
- آیا این تجربه باعث شد که به شدت احساس ترس، وحشت یا درماندگی کنید؟
- آیا در بیرون کردن خاطره رویداد از ذهن خود مشکل دارید؟
- آیا نسبت به قبل از رویداد سریع تر واکنشهای احساسیِ وحشتزده بودن یا عصبانیت و خشم را تجربه میکنید؟
- آیا برای اجتناب از فعالیت ها، افراد یا افکاری که شما را به یاد سانحه می اندازند، مجبورید مسیر خودتان را تغییر دهید؟
- آیا در خوابیدن یا تمرکز مشکل پیدا کرده اید؟
- آیا علائم شما بیش از یک ماه طول کشیده است؟
- آیا پریشانی شما کارهای روزانه و عملکرد عادی را برای شما سخت کرده است؟
عوامل خطر اختلال استرس پس از سانحه
با اینکه نمی توان به طور کامل پیش بینی کرد که چه کسانی در پاسخ به اتفاقات دچار PTSD می شوند، اما عوامل خطر خاصی وجود دارد که آسیب پذیری شما را در مقابل اتفاقات ناگوار افزایش می دهد.
بسیاری از عوامل خطر حول ماهیت خود رویداد آسیب زا می چرخند. زمانی که رویدادهای آسیب زا تهدیدی جدی برای زندگی یا امنیت شخصی شما باشد، به احتمال زیاد باعث ایجاد PTSD می شوند: هر چه این تهدید شدیدتر و زمان آن طولانی تر باشد، خطر ابتلا به PTSD در پاسخ بیشتر است.
معمولاً آسیب های عمدی که توسط یک انسان دیگر وارد می شود (مانند تجاوز جنسی، حمله و شکنجه) بیشتر از حوادث و بلایای طبیعی (غیرشخصی) مضر هستند. میزان غیرمنتظره بودن، غیرقابل کنترل و اجتناب ناپذیر بودن رویداد آسیب زا نیز در این امر نقش دارد.
سایر عوامل خطر اختلال استرس پس از سانحه عبارتند از:
- تجربیات آسیب زای قبلی، به ویژه در سالهای اولیه زندگی.
- سابقه خانوادگی PTSD یا افسردگی.
- سابقه سوء استفاده فیزیکی یا جنسی.
- سابقه سوء مصرف مواد.
- سابقه افسردگی، اضطراب یا بیماریهای روانی دیگر.
انواع اختلال استرس پس از سانحه و تروما
تروما یا علائم PTSD ناشی از انواع مختلفی از تجربیات ناراحت کننده است، از جمله آن ها می توان به حضور در جبهۀ جنگ، غفلت یا سوء استفاده در دوران کودکی، نژادپرستی، تصادف، بلای طبیعی، تراژدی شخصی یا خشونت اشاره کرد.
اختلال استرس پس از سانحه در کهنه سربازان
برای بسیاری از جانبازان، بازگشت از خدمت سربازی به معنای کنار آمدن با علائم PTSD است. فرد برای تطبیق مجدد خود با زندگی غیرنظامی مشکل دارد، دائماً احساس بیحسی، و قطع ارتباط با محیط اطراف داشته یا مدام در آستانۀ وحشت یا انفجار شدید قرار می گیرد.
اگر شما هم در این شرایط قرار دارید باید بدانید که تنها نیستید و راههای زیادی وجود دارد که بتوانید بر کابوسهای خود غلبه کنید، با افسردگی، اضطراب یا احساس گناه خود کنار بیایید و حس کنترل خود را دوباره به دست آورید.
آسیب های عاطفی و روانی
آسیب عاطفی، یک رویداد بسیار استرسزا یا مجموعهای از رویدادهاست که باعث شده احساس کنید که درمانده و از نظر عاطفی خارج از کنترل هستید.
آسیب های روانی اغلب ریشه در دوران کودکی دارد، اما هر رویدادی که احساس امنیت شما را از بین ببرد، می تواند باعث آسیب دیدن شما شود، مانند تصادف، صدمه، مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، زورگیری، آزار خانگی یا تجربه ای که در آن عمیقاً تحقیر شده باشید.
مهم نیست کی آسیب دیده اید شما میتوانید بر درد خود غلبه، دوباره احساس امنیت کنید و به زندگی خود ادامه دهید.
تجاوز جنسی یا آسیب جنسی
آسیب ناشی از تجاوز جنسی باعث می شود که شما احساس ترس، شرم و تنهایی کنید، یا گرفتار کابوس ها، احساسات و دیگر خاطرات ناخوشایند شوید.
اما هر چه قدر هم که احساس بدی داشته باشید، مهم است که بدانید شما مقصر آنچه اتفاق افتاده نیستید، در این حالت با کمک مشاور می توانید احساس امنیت، اعتماد و عزت نفس خود را دوباره به دست آورید.
من تجربه دو تجاوز ناموفق تو بچگی داشتم، دارم ازدواج میکنم ولی از نامزدم خیلی میترسم با اینکه خیلی عادی رفتار میکنه دستمو کیگیره مثلا ،همیشه خستمه روزا میخوابم شبا تا صبح بیدارم دست خودمم نیست به شدت مودیم یه لحظه خوبم لحظه بعدش فقط میخوام تنها باشم به شدت پرخاشگرم، نسبت به همه چیز بی حس شدم خیلی کم حرف و آرومم و خیلیم دل نازک طوری که کافیه یکی بهم یه حرفی بزنه که هیچ نیت بدی نداره ولی من بغض میکنم، به خودکشی خیلی فکر کردم ولی ترسوام، پدر مادرم از وضعیتم مطلعن میفهمم و میبینم چقدر… بیشتر بخوانید
سلام حتما پیش از ورود به رابطه برای درمان اقدام کنید. روانشناسان قرص تجویز نمیکنند و روانپزشکان قرص تجویز میکنند. با روانشناس وقت بگیرید
۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲
۰۲۱۲۲۲۴۷۱۰۰
۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵
من اسفند ماه دچار حادثه واژگونی خودرو شدم و الان یک ماه که هر شب خوابشو میبینم و با هر صدایی میپرم نمی دنم باید چیکار کنم تا اون لحظه هارو فراموش کنم
این قابل درک است که تجربه یک حادثه واژگونی خودرو میتواند باعث ایجاد اضطراب، ترس و وحشت در شما شود. در این مواقع، مهم است که خود را محافظت کنید و برای کمک به فراموش کردن این تجربه، میتوانید روی موارد زیر تمرکز کنید: ۱- مراجعه به یک مشاور: مشاوره با یک مشاور خودرویی یا یک مشاور روانشناس میتواند به شما کمک کند تا با ترس و اضطراب خود کنار بیایید. آنها به شما کمک خواهند کرد تا به موضوع نگرش جدیدی پیدا کنید و به شما نحوه مقابله با عوارض پس از حادثه را آموزش میدهند. ۲- فعالیتهای روانشناختی:… بیشتر بخوانید