انواع رفتار
رفتار انسان را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- رفتار ارادی: رفتاری است که شخص بهطور آگاهانه و با اختیار خود انجام میدهد.
- رفتار غیرارادی: رفتاری است که خارج از کنترل آگاهانه شخص انجام میشود.
رفتار غیرارادی به دو دسته تقسیم میشود:
- رفتار غریزی: رفتاری است که از طریق ژنها به فرد منتقل میشود و نیازی به یادگیری ندارد.
- رفتار آموخته شده: رفتاری است که در طول زندگی فرد از طریق تجربه و یادگیری شکل میگیرد.
عوامل مؤثر بر رفتار
عوامل مختلفی بر رفتار انسان تأثیر میگذارند که عبارتند از:
- ژنتیک: ژنها، نقش مهمی در تعیین ویژگیهای رفتاری انسان دارند.
- محیط: محیط، از جمله خانواده، مدرسه، دوستان و جامعه، تأثیر زیادی بر رفتار انسان دارد.
- یادگیری: یادگیری، یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر رفتار انسان است.
- شخصیت: شخصیت، مجموعهای از ویژگیهای رفتاری و فکری است که یک فرد را از دیگران متمایز میکند.
- عوامل روانی: عوامل روانی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات شخصیت نیز میتوانند بر رفتار انسان تأثیر بگذارند.
رفتار از دیدگاه روانشناسی
روانشناسی، علمی است که به مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی انسان میپردازد. روانشناسان، رفتار انسان را از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار میدهند. برخی از مهمترین نظریههای روانشناسی در مورد رفتار عبارتند از:
- نظریه شرطیسازی کلاسیک: این نظریه، توسط ایوان پاولوف ارائه شد. بر اساس این نظریه، پاسخهای غیرارادی، مانند ترشح بزاق، میتوانند با شرطیسازی به محرکهای جدیدی تعمیم داده شوند.
- نظریه شرطیسازی عاملی: این نظریه، توسط ب. اف. اسکینر ارائه شد. بر اساس این نظریه، رفتارهای ارادی، تحت تأثیر تقویتها و مجازاتها قرار میگیرند.
- نظریه یادگیری اجتماعی: این نظریه، توسط آلبرت بندورا ارائه شد. بر اساس این نظریه، انسانها میتوانند رفتارهای جدید را با مشاهده رفتار دیگران یاد بگیرند.
اهمیت مطالعه رفتار از نظر روانشناسی
مطالعه رفتار، برای درک بهتر انسان و تعاملات اجتماعی او ضروری است. روانشناسان، با مطالعه رفتار انسان، میتوانند به درمان مشکلات روانی و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کنند.
بسط و گسترش
در بخش انواع رفتار، به رفتار غریزی و آموخته شده اشاره شد. در اینجا به برخی از مثالهای رفتار غریزی انسان میپردازیم:
- گریه کردن: گریه کردن، یک رفتار غریزی است که برای نشان دادن ناراحتی یا درد استفاده میشود.
- خندیدن: خندیدن، یک رفتار غریزی است که برای نشان دادن شادی یا رضایت استفاده میشود.
- شیر خوردن: شیر خوردن، یک رفتار غریزی است که برای تغذیه نوزادان استفاده میشود.
- راه رفتن: راه رفتن، یک رفتار غریزی است که برای حرکت انسان در فضای سه بعدی استفاده میشود.
عوامل مؤثر بر رفتار
در بخش عوامل مؤثر بر رفتار، به عوامل مختلفی اشاره شد که بر رفتار انسان تأثیر میگذارند. در اینجا به برخی از عوامل مؤثر بر رفتار ارادی انسان میپردازیم:
- انگیزه: انگیزه، یک عامل مهم در تعیین رفتار ارادی انسان است. انگیزه، میتواند از عوامل مختلفی مانند نیازها، خواستهها و اهداف فرد ناشی شود.
- شناخت: شناخت، به مجموعه اطلاعات و دانشی که فرد در اختیار دارد، اشاره دارد. شناخت، میتواند بر تصمیمگیری و رفتار انسان تأثیر بگذارد.
سخن پایانی
رفتار، یکی از ویژگیهای اساسی انسان است که تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. مطالعه رفتار، به ما کمک میکند تا انسان را بهتر درک کنیم و تعاملات اجتماعی خود را بهبود ببخشیم.
علت دروغگویی | از نظر روانشناسی چرا دروغ می گوییم؟
علت دروغگویی
دروغ گفتن به همسر چه آثار و پیامدهایی را در پی دارد؟
دروغگویی یکی از معضلات اجتماعی است که آسیب های زیادی را به همراه دارد و اگر در روابط زناشویی اتفاق بیافتد آسیب بیش تری به رابطه وارد میکند.
دروغ گفتن به همسر
یکی از ارکان اساسی در ازدواج اعتماد است، معمولاً زوجینی که مبنای زندگی را روی صداقت می گذارند انتظار دارند که همسرشان در موقعیت های مختلف با صداقت رفتار کند و در صورتی که همسرشان دروغ بگوید نسبت به او بی اعتماد می شوند.
زنان و مردان هر دو ممکن است در رابطه با همسر خود دروغ بگویند و علل این پیامد متفاوت می باشد، البته در هر صورت دروغ به هر دلیلی که باشد باعث خشم می شود و زمینه را برای دلخوری و بی اعتمادی فراهم میکند.
دروغگویی مرد
مردان می توانند به علل مختلفی به همسرشان دروغ بگویند تا مسائل را پنهان کنند. در واقع آن ها فکر میکنند که با این کار مصالح زندگی زناشویی را رعایت کرده اند در صورتی که دروغ شرایط را پیچیدهتر میکنند.
علت دروغگویی مرد
-
نگران نکردن همسر
بسیاری از مردان مراعات حال همسرشان را می کنند و برخی از حقایق را به او نمیگویند در حالیکه همسرشان متوجه میشود و از او آزرده خاطر می شود. بنابراین بهتراست که مردان همسران خود را در جریان نگرانی های خود بگذارند.
-
غر زدن همسر
برخی اوقات مردان برای اینکه جنگ و جدل در خانه ایجاد نشود یا همسرشان به آن ها غر نزند دروغ می گویند.
-
حفظ عزت نفس
برخی از مردان به شدت عزت نفس پایینی دارند یا فکر می کنند ممکن است که احترام و توجه مثبت همسرشان را از دست بدهند بنابراین دروغ می گویند.
-
ناامن بودن فضا
ممکن است فضایی برای راست گفتن در خانواده وجود نداشته باشد، در چنین شرایطی دروغ گفتن برای مردان آسان تر است.
-
ترس از دست دادن همسر
گاهی مردان به خاطر ترس از دست دادن همسر حتی کوچکترین مسائل را هم پنهان میکنند و به همسر دروغ میگویند .
-
ساکت نگه داشتن
با وجود اختلافات و مشکلات برخی از افراد به جای اینکه مسئله را حل کنند دروغ میگویند تا اوضاع را مرتب نگه دارند.
-
ناآگاهی از آسیب های دروغ
آن ها ممکن است فکر کنند که دروغ گفتن کار بدی نیست و دروغ مصلحتی برای زندگی لازم است یا فکر می کنند لازم نیست همسرشان از همه چیز خبر داشته باشد.
دروغگویی زنان
همانطور که مردان دلایلی برای دروغگویی دارند زنان نیز برای حفظ شرایط و جلوگیری از درگیری ها به دروغگویی روی می آورند.
علت دروغگویی زنان
-
ترس از گفتن حقیقت و نبود فضای مناسب برای گفتن حقیقت
این بدین معنی است که مرد به قدر کافی سعه صدر ندارد یا فضایی برای راستگویی در اختیار همسر نمیگذارد بنابراین زن سعی می کند تا به این شکل به طور موقت اوضاع را درست نگه دارد ولی این کار در درازمدت پیامدهای منفی به همراه دارد.
-
تلاش برای حفظ زندگی زناشویی
گاهی اوقات فرد تشخیص می دهد که برای از بین بردن آرامش همسر و فرزندان دروغ گفتن بهترین راه به نظر می رسد در صورتی که کاری اشتباه است.
-
اطمینان خاطر دادن به همسر
گاهی فرد برای اینکه از همسر خود محافظت کنند از گفتن نظرو عقیده ی واقعی خود اجتناب می کند.
-
جلوگیری از بحث و دعوا
برخی زنان ترجیح می دهند که به جای گفتن حقیقت دروغ بگویند تا مانع از جنگ و دعوا شوند.
پیامدها و علت دروغگویی
دروغ گویی به هر علتی که باشد روزی فاش می شود و زمانی که فاش شود اعتماد ها را از بین میبرد و دلخوری ایجاد می شود، به قول معروف « ماه هیچ وقت پشت ابر نمی ماند.» بنابراین فرد هرچقدر هم که در دروغ گفتن ماهر باشد بالاخره روزی دستش رو می شود.
علاوه بر این، دروغ در طول زمان جایگاه و ارزش فرد را پایین می آورد، به مرور زمان دروغ های فرد آشکار شده و اعتماد به او کاهش می یابد.
اگر فرد دروغگو همسر و زندگی خود را دوست داشته باشد متوجه می شود که دروغ های او باعث لطمه به احساسات طرف مقابل و ایجاد حس دوری و عدم صمیمیت می شود.