اختلال پارانوئید یک اختلال شخصیتی است که با بدبینی و سوءظن شدید نسبت به دیگران مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب معتقدند که دیگران قصد آسیب رساندن به آنها را دارند و به همین دلیل نسبت به دیگران بی اعتماد و متخاصم هستند. این اختلال می‌تواند بر روابط، شغل و سلامت روان فرد تأثیر منفی بگذارد.

علائم اختلال پارانوئید

علائم این اختلال عبارتند از:

  • بدبینی و سوءظن شدید نسبت به دیگران
  • اعتقاد به اینکه دیگران قصد آسیب رساندن به آنها را دارند
  • عدم اعتماد به دیگران
  • تمایل به حفظ حریم خصوصی
  • حساسیت زیاد به انتقاد
  • خشم و عصبانیت
  • حساسیت زیاد به خیانت
  • ترس از توطئه

علل

علت دقیق اختلال پارانوئید هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما عواملی که ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند عبارتند از:

  • عوامل ژنتیکی
  • عوامل محیطی
  • آسیب مغزی
  • سابقه سوء استفاده یا آسیب

تشخیص

تشخیص اختلال پارانوئید بر اساس معیارهای DSM-5 انجام می‌شود. این معیارها عبارتند از:

  • افکار بدبینانه و خصمانه نسبت به دیگران که حداقل 6 ماه طول می‌کشند.
  • عدم اعتماد به دیگران.
  • مشتاقانه به حفظ حریم خصوصی.
  • حساسیت زیاد به انتقاد.
  • خشم و عصبانیت.
  • حساسیت زیاد به خیانت.
  • ترس از توطئه.

درمان

درمان اختلال پارانوئید معمولاً شامل ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی است.

دارو درمانی

داروهای ضد روان پریشی می‌توانند به کاهش علائم این اختلال کمک کنند. این داروها معمولاً به صورت روزانه و برای مدت طولانی مصرف می‌شوند.

روان درمانی

روان درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال پارانوئید کمک کند تا نحوه مقابله با علائم خود را بیاموزند و روابط سالم‌تری با دیگران برقرار کنند. انواع مختلفی از روان درمانی برای این اختلال وجود دارد، از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان روان پویشی.

پیش آگهی اختلال پارانوئید

پیش آگهی  به شدت علائم و میزان پاسخ به درمان بستگی دارد. افراد مبتلا به این اختلال که به درمان پاسخ مثبت می‌دهند، می‌توانند علائم خود را کنترل کنند و زندگی نسبتاً طبیعی داشته باشند.

راهکارهای کمک به افراد مبتلا به اختلال پارانوئید

اگر شما یا یکی از عزیزانتان به اختلال پارانوئید مبتلا هستید، می‌توانید با انجام اقدامات زیر به او کمک کنید:

  • او را به مراجعه به پزشک یا روانپزشک تشویق کنید.
  • درک کنید که این اختلال یک بیماری است و فرد مبتلا به آن مسئول رفتارهای خود نیست.
  • با او با احترام و همدلی رفتار کنید.
  • از او حمایت کنید و به او اطمینان دهید که در کنارش هستید.

منابع

  • Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5). American Psychiatric Association. 2013.
  • National Institute of Mental Health. (2022, March 8). Paranoid personality disorder.
  • Mayo Clinic. (2022, July 20). Paranoid personality disorder. Bard
تفاوت پارانویا و پارانوئید

تفاوت پارانویا و پارانوئید

اختلال شخصیت پارانوئید

بدبینی و شکاکیت تا اختلالات روانی

اختلال-شخصیت پارانوئید

اختلال شخصیت پارانوئید (PPD)

سیاه چاه اعتماد – آیا اعتماد کردن می تواند خطرناک باشد؟

سوء ظن و شک و نقش آن در تخریب روابط شما

سوء ظن و شک و نقش آن در تخریب روابط شما

باید و نبایدهای ارتباط با اختلال شخصیت پارانویید

باید و نبایدهای ارتباط با اختلال شخصیت پارانویید

همسرم خیلی شکاک است. چه باید کرد؟

همسرم خیلی شکاک است. با شکاکیت همسر چه باید کرد؟