هورمون پرولاکتین، کارکرد پرولاکتین و بیماری های ناشی از آن

هورمون پرولاکتین چیست و برای بدن چه کارکردی دارد؟ هورمون پرولاکتین نقش اصلی در تولید شیر سینه مادر بعد از زایمان دارد، این هورمون هم در زنان و هم در مردان وجود دارد و برای سلامتی باروری آن بسیار مهم می باشد اما میزان آن در مادران بعد از بارداری بیشتر می باشد.

در صورتی که میزان تولید این هورمون از حالت طبیعی اش خارج شود بیماری و مشکلاتی را ایجاد می کند که برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید، برای این که میزان این هورمون تشخیص داده شود باید آزمایش پرولاکتین صورت گیرد تا در صورت وجود مشکل اقداماتی برای رفع آن انجام گیرد.

همچنین بسیاری از داروها باعث افزایش ترشح پرولاکتین می شوند که در ادامه این مقاله درمورد آن و بهترین روش های درمانی توضیحاتی را ارائه می دهیم.

هورمون پرولاکتین چیست؟

هورمون پرولاکتین یک نوع هورمون پروتئینی می باشد که از غده هیپوفیز ترشح می شود و باعث می شود تا سینه های زنان بعد از زایمان شیر تولید کند، این هورمون در مردان و زنان غیر باردار هم وجود دارد.

هورمون پرولاکتین در ترشح هورمون های استروژن و تستوسترون موثر است و در بارور شدن شخص تاثیر بسیاری دارد و زمانی که میزان این هورمون کم شود پزشک با تشخیص و تجویز دارو سعی می کند تا میزان تعادل آن را برقرار سازد.

هورمون پرولاکتین چه کارکردهایی دارد؟

هورمون پرولاکتین با نام های لاکتوژن، ماموتروپ و لاکتوتروپ شناخته می شود و نقش اصلی و مهمی در تحریک کردن غدد شیرساز در سینه دارد، همچنین در قسمت هایی از کبد، کلیه و غدد تناسلی گیرنده های پرولاکتین وجود دارد.

این هورمون در به وجود آمدن میل جنسی نقش بسیاری دارد و با مکیدن سینه میزان آن افزایش می یابد. به این هورمون گاهی اوقات هورمون عشق می گویند و میزان ترشح این هورمون در شب ها بیشتر از روز ها می باشد.

یکی دیگر از کارکرد های هورمون پرولاکتین این است که با بالارفتن سطح آن در بدن چرخه قاعدگی دچار اختلالاتی می شود، این امر باعث می شود تا در دوران شیردهی بدن زنان بازسازی شود و برای بارداری بعدی آمادگی بیشتری داشته باشند.

سطح نرمال هورمون پرولاکتین در بدن زن و مرد

سطوح نرمال هورمون پرولاکتین در بدن زن و مرد متفاوت می باشد بر اساس یافته های آزمایشگاهی میزان نرمال پرولاکتین در خون به شرح زیر می باشد.

  • محدوده نرمال هورمون پرولاکتین برای مردان : ۲ تا ۱۸ نانوگرم در هر میلی لیتر می باشد.
  • محدوده نرمال هورمون پرولاکتین برای زنان غیر باردار : ۲ تا ۲۹ نانوگرم در هر میلی لیتر می باشد.
  • محدوده نرمال هورمون پرولاکتین برای زنان باردار: ۱۰ تا ۲۰۹ نانوگرم در هر میلی لیتر می باشد

عللی که باعث ترشح سطوح غیرنرمال پرولاکتین در خون می شوند

عوامل بسیاری باعث می شود تا پرولاکتین به صورت غیر نرمال ترشح شود که این عوامل عبارت اند از :

  • وجود تومور در غده هیپوفیز
  • اختلالات مرتبط با غده هیپوتالاموس در مغز
  • دچار بودن به اختلال آنورکسیا یا همان بی اشتهایی عصبی
  • مصرف داروهایی مانند ضد افسردگی های سه حلقه ای، آنتی سایکوتیک ها و داروهای کنترل فشار خون
  • وجود آسیب هایی در ناحیه قفسه سینه ( نظیر جراحات، زخم ها یا حتی استفاده طولانی مدت از سوتین های بسیار سنگین)
  • دچار بودن به برخی از بیماری ها مانند مشکلات کبدی، نارسایی های کلیوی و سندروم تخمدان پلی کیستیک

نشانه های ترشح نامتعادل هورمون پرولاکتین

از نشانه ها و علائمی که باعث ترشح نامتعادل پرولاکتین می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ترشحات غیر طبیعی سینه، پریود نشدن یا باردار نشدن خانم ها
  • حساسیت بیش از حد به سینه یا خشکی ناحیه واژینال برای خانم ها
  • بزرگ شدن سینه ها و یا در مواقع بسیار نادر ترشح از سینه در مرد ها
  • کاهش و ضعف بینایی یا سردردهای مکرر و بدون علت برای زنان و مردان
  • کاهش تمایلات جنسی یا به وجود آمدن مشکلاتی هنگام نعوظ در مرد ها
جدا خوابیدن زن و شوهر

جدا خوابیدن زن و شوهر | قهر نیستم فقط جدا می خوابیم!

بیماری های ناشی از ترشحات غیر طبیعی هورمون پرولاکتین

در صورتی که هورمون پرولاکتین به صورت غیر طبیعی ترشحاتی دارد در این صورت مشکلات متعددی در خون ایجاد می کند که از جمله مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

پرولاکتینوما

پرولاکتینوما یک تومور داخل هیپوفیز می باشد که باعث می شود پرولاکتین بیش از حد ترشح شود، برای درمان این بیماری از درمان های کاهش دهنده پرولاکتین نظیر کابرگولین ( داستینکس) و بروموکریپتین استفاده می شود.

میزان مصرف داستینکس باید کنترل شود و زیر نظر پزشک باشد زیرا اگر این قرص در دوز بالا استفاده شود مشکلاتی برای دریچه قلب به وجود می آورد.

هیپرپرولاکتینمی ناشی از مصرف داروها

احتمال دارد پزشک تان تصور کند که مصرف داروها باعث افزایش پرولاکتین شده است و در این صورت به شما می گوید که مصرف قرص ها را تقریبا سه روز قطع کنید و بعد از آن دوباره آزمایش خون بدهید، بعد از آن که نتیجه آزمایش مشخص شد شما می توانید درمورد دارویی که مصرف می کنید تصمیم های لازم را بگیرید.

داروهایی که می تواند باعث مشکلاتی مانند هیپرپرولاکتینمی شود داروهای آنتی سایکوتیک یا ضد روان پریشی مانند هالوپریدول می باشد.

هورمون پرولاکتین

کم کاری غده تیروئید

اگر بیماری هیپرپرولاکتینمی به خاطر کم کاری تیروئید باشد در این صورت شما برای درمان از هورمون های تیروئیدی استفاده می کنید و در بسیاری از موارد این درمان تا آخر عمر ادامه دارد و باید به طور مداوم آن را انجام داد.

هیپرپرولاکتینمی بی علت

زمانی که پزشکان نتوانند علت اصلی مشکل هیپرپرولاکتینمی را مشخص کنند به آن ایدیوپاتیک می گویند، در بسیاری از بیماران با گذشت زمان سطح ترشح پرولاکتین به سطح نرمال می رسد در صورتی که بعد از چندماه به حالت نرمال نرسید بیمار باید تحت درمان قرار بگیرد و از قرص های کابرگولین و یا بروموکریپتین استفاده کند.