درمان اختلالات خواب
درمان اختلالات خواب انواع مختلفی دارند که هر کدام نشانه های مختص به خود را دارند و با توجه به نوع و نشانه های هر اختلال راه های درمان آن اختلال متفاوت است اما به طور کل برای درمان اختلالات خواب هم از دارو درمانی و هم درمان های شناختی رفتاری استفاده می شود.
در زیر تعدادی از راهکارهای درمانی برای اختلالات خواب را مطرح می کنیم:
دارو درمانی راهکاری برای درمان اختلالات خواب
دارودرمانی برای درمان اختلال بی خوابی (اینسومنیا) و اختلال خواب آلودگی (هایپرسومنیا) مورد استفاده قرار میگیرد.
برای درمان نارکولپسی (حمله ی خواب) نیز گاهی اوقات دارو درمانی مورد استفاده قرار می گیرد ولی معمولا نارکولپسی (حمله ی خواب) راه درمانی ندارد.
برای درمان اینسومنیا یا اختلال بی خوابی از بنزودیازپین ها، زولپیدم، استروپیکلون، زالپلان، فلورازپام، کوآزپام، راملتون استفاده می کنند.
برای درمان خواب آلودگی از داروهای محرک استیمولانت ها و سایر داروهای سرکوب کننده ی خواب استفاده می کنند.
از استیمولانت ها برای درمان نارکولپسی یا حمله ی خواب نیز استفاده می شود.
برای درمان اختلال وقفه ی تنفسی در خواب هیچ دارویی مورد استفاده قرار نمی گیرد به جای آن، یک سری روش هایی مانند کاهش وزن بیمار، جراحی برای ایجاد یک مجرای تنفسی باز، تغییر دادن سقف نرم دهان بکار گرفته می شوند.
یکی از روش های پر طرفدار برای درمان مشکلات تنفسی در طول خواب، PAP (فشار مثبت مجرای تنفسی) است. دستگاه PAP از یک فن (پروانه، پنکه) برای تولید باد، یک ماسک دهان – بینی و یک لوله که این دو را به هم وصل می کند تشکیل می شود.
جریان هوا از طریق ماسک یک فشار مثبت ایجاد می کند که مانع از مسدود شدن مجرای تنفسی می شود.
روان درمانی شناختی رفتاری
روان درمانی شناختی رفتاری (CBT) از یک مجموعه تکنیک های رفتاری و شناختی استفاده می کند تا رفتارهای ناصحیح در ارتباط با خواب، ادراک های غلط از خواب و افکر تحریک شده و مزاحم درباره ی خواب را از بین ببرد.
آثار CBT، در مقایسه با آثار دارو، اندکی دیرتر خودشان را نشان می دهند. علاوه بر این، لازم است که بیماران در این نوع روان درمانی نقش فعالی داشته باشند و با روان درمانگر همکاری کنند.
تکنیک های رفتاری (برای اختلال اینسومنیا) برای درمان اختلالات خواب
- بهداشت خواب فراگیر (جهان شمول)
- روان درمانی با کنترل محرک
- روان درمانی با محدود سازی خواب
- روان درمانی با آرامش بخشی (ریلکسیشن تراپی)
- بیو فیدبک
بهداشت خواب جهان شمول (فراگیر، همگانی)
موضوعی که به طور فراوان مشاهده شده است آن است که سبک زندگی فرد به آشفتگی خواب منجر می شود. این موضوع Inadequate sleep hygiene (بهداشت خواب ناکافی) نامیده می شود و اشاره دارد به این که فرد به علت نادیده گرفتن اصول و قواعد خواب دچار مشکل شده است.
اصول و قواعد
- داشتن ساعات خواب و بیداری مشخص و منظم (رفتن به تختخواب و بیدار شدن در ساعات مشخص و منظم)
- مصرف نکردن کافئین زیاد
- زیاد غذا نخوردن قبل از خواب
- ورزش کردن به اندازه ی کافی
بایدها و نبایدهای بهداشت خواب
- اگر در بستر درباره ی چیزی مشغله ی فکری دارید یا نگرانش هستید، موضوع را روی یک کاغذ بنویسید و فردا صبح به آن بپردازید
- هوای اتاق را خنک نگه دارید
- اتاق را تاریک نگه دارید
- برای دانستن اینکه چقدر بدخواب شده اید دائم به ساعت نگاه نکنید
- فکر نکنید ورزش کردن قبلا از خواب باعث می شود خسته شوید و بهتر بخوابید
- وقتی نمی توانید بخوابید از تماشای تلویزیون در تختخواب خودداری کنید
- در بعد از ظهر یا شب قهوه ننوشید
- اگر خوابتان نمی برد سیگار نکشید
- فکر نکنید الکل باعث می شود بهتر بخوابید
- فکر نکنید مطالعه در تختخواب باعث می شود زودتر خوابتان ببرد
- در تختخواب چیزی نخورید
سوالات متداول درمان اختلالات خواب
1 - برای درمان اختلالات خواب از چه روش های درمانی استفاده می شود؟
اختلالات خواب انواع مختلفی دارند که هر کدام نشانه های مختص به خود را دارند و با توجه به نوع و نشانه های هر اختلال راه های درمان آن اختلال متفاوت است اما به طور کل برای درمان اختلالات خواب هم از دارو درمانی و هم درمان های شناختی رفتاری استفاده می شود.
2 - دارودرمانی برای کدامیک از اختلالات خواب کاربرد دارد؟
دارودرمانی برای درمان اختلال بی خوابی (اینسومنیا) و اختلال خواب آلودگی (هایپرسومنیا) مورد استفاده قرار میگیرد برای درمان نارکولپسی (حمله ی خواب) نیز گاهی اوقات دارو درمانی مورد استفاده قرار می گیرد ولی معمولا نارکولپسی (حمله ی خواب) راه درمانی ندارد. برای درمان اختلال وقفه ی تنفسی در خواب هیچ دارویی مورد استفاده قرار نمی گیرد به جای آن، یک سری روش هایی مانند کاهش وزن بیمار، جراحی برای ایجاد یک مجرای تنفسی باز، تغییر دادن سقف نرم دهان بکار گرفته می شوند.
3 - تکنیک های شناختی رفتاری بیشتر برای کدامیک از اختلال های خواب کاربرد دارند؟
روان درمانی شناختی رفتاری در درمان اختلال بی خوابی، بسیار موثر است ولی در درمان اختلال هایپرسومنیا (پرخوابی ) نیز از آن استفاده می شود که نوع تکنیک های آن با درمان اختلال بی خوابی متفاوت است.
4 - برای درمان بی خوابی از چه تکنیک های شناختی - رفتاری استفاده می شود؟
تکنیک های رفتاری (برای اختلال اینسومنیا) • بهداشت خواب فراگیر (جهان شمول) • روان درمانی با کنترل محرک • روان درمانی با محدود سازی خواب • روان درمانی با آرامش بخشی (ریلکسیشن تراپی) • بیو فیدبک آموزش شناختی در آموزش شناختی سعی می کنند شناخت های ناسازگارانه ی افراد را تغییر دهند.